خطر فرونشست زمین در بعضی نقاط تهران و البرز، مروری بر محله های پرخطر تهران - مجله سلو بلاگ

به گزارش خبرنگاران، وقوع سوانح طبیعی به قدمت بشر است. سوانح و مخاطرات طبیعی همیشه زیستگاه های بشری را با چالش روبه رو نموده است. تمامی جوامع در مقابل سوانح طبیعی آسیب پذیر هستند، فقط میزان تاثیرپذیری آن ها از مکانی به مکان دیگر متفاوت است.

در پژوهشی که مهندس مریم منتظریون، کارشناس ارشد معماری گرایش بازسازی پس از سانحه از دانشگاه شهید بهشتی و مهندس فرشته اصلانی، دانشجوی دکترای عمران گرایش مهندسی زلزله، از پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله انجام داده اند آمده است: فرونشست زمین، نشست تدریجی یا ناگهانی قسمت هایی از سطح زمین به واسطه نیروی ثقل است که در اثر انحلال، حفاری، جابه جایی مصالح یا استخراج سیالات زیرسطحی ایجاد می گردد. پژوهشگران رابطه بین توسعه شهری و فرونشست زمین را رابطه ای دوجانبه می دانند که هر دو بر هم تاثیرگذاشته و تأثیر می پذیرند.

محققان در ادامه می گویند: پژوهشگران معتقدند کلان شهرها به جهت رشد سریع در توسعه شهری در بخش های مختلف صنعت، تجارت و حمل ونقل اثرات زیست محیطی منفی از خود بر جای می گذارند، مانند تغییر در کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، مصرف بی رویه منابع آب های زیرزمینی جهت گسترش فعالیت های صنعتی و افزایش جمعیت. این اثرات منفی در نهایت منجر به بروز پدیده فرونشست می گردد و همین پدیده می تواند برنامه و فرآیند توسعه شهر را متأثر سازد.

با توجه به شرایط سفره های آب زیرزمینی در استان های تهران و البرز، وضعیت رو به رشد خشکسالی در منطقه و تراکم بالای زیرساخت ها و کاربری های استان تهران، برنامه ریزی جهت کاهش آسیب پذیری فرونشست بیش از پیش اهمیت دارد.

روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است. یک مدل کاربردی جهت تصمیم گیری برنامه ریزان در روند برنامه ریزی یک منطقه، باید قابلیت تدوین اهداف، چارچوب و صندلیی برای تحلیل داشته باشد. بنابراین در این پژوهش برای ارزیابی خطر فرونشست زمین مدلی به کار رفته است که سه عامل اصلی احتمال وقوع، آسیب پذیری و میزان ریسک ایجاد شده را آنالیز می نماید.

در فرآیند پژوهش، بخش شناخت به دو قسمت شناخت مخاطره و شناخت محدوده مورد مطالعه تقسیم شده است. پس از آن ساختار دیاگرام داده ها در دو بخش احتمال و شدت وقوع و هم چنین علل زمینه ای آسیب پذیری تدوین شده است. در نهایت دو نقشه احتمال وقوع و آسیب پذیری با هم ترکیب شده و نقشه پهنه بندی خطرپذیری فرونشست زمین را ایجاد کردند. در پایان، سه نقشه احتمال وقوع، آسیب پذیری و خطرپذیری فرونشست آنالیز و تحلیل شدند. تهیه نقشه پهنه بندی خطر فرونشست می تواند ابزاری کارآمد جهت برنامه ریزی مناسب برای کاهش خطرپذیری سکونتگاه های انسانی و توسعه زیرساخت های شهری در مقابل مخاطرات آینده باشد.

نتایج این پژوهش نشان می دهد وقوع مخاطره فرونشست با احتمال زیاد همچون کمربندی از جنوب شرق استان تهران تا غرب استان البرز کشیده شده و تعداد زیادی از شهرستان های استان تهران و البرز را تحت تأثیر قرار داده است.

بنا بر نتایج این پژوهش، مناطق جنوبی شهرستان تهران همچون چهار دانگه و هم چنین شهرستان های پاکدشت، پیشوا، بخش های شمالی شهرستان ورامین و شهرری، بخش میانی شهریار، اسلامشهر، بهارستان، بخش های شمالی رباط کریم از استان تهران و بخش جنوبی شهرستان کرج، هشتگرد و نظرآباد از استان البرز در معرض وقوع این پدیده با احتمال بسیار زیاد است.

بر اساس آنالیز های اجرا شده شهر تهران، بخش های شمالی هشتگرد، بخش جنوبی ورامین و اشتهارد در منطقه دارای احتمال زیاد وقوع فرونشست هستند. همچنین مناطق شمال و شمال شرقی استان تهران و البرز که شامل شهرستان های دماوند، فیروزکوه، شمیرانات، مناطق شمالی کرج و ساوجبلاغ است در محدوده با احتمال کم فرونشست هستند.

محققان در این مقاله می گویند: از نظر شاخص آسیب پذیری نیز در محدوده های مرکزی و جنوب غرب استان تهران بیشترین احتمال آسیب دیدگی وجود دارد. هم چنین در مرکز و غرب استان البرز در مناطق نظرآباد و ساوجبلاغ بیشترین آسیب پذیری متحمل است و در مناطق شرق و شمال غربی استان تهران کمترین میزان آسیب پذیری وجود دارد. در مجموع مناطق مرکزی و جنوب و جنوب غربی در برابر این پدیده وضعی بحرانی دارند و در حاشیه های شمال و شمال شرق از میزان بحرانی بودن شرایط کاسته می گردد.

در این پژوهش آمده است: در شهر تهران و در مناطق 18، 19، 20 و شهرری به دلیل میزان بالای مهاجرت افراد به این مناطق، فرونشست های زمین بیشتر است زیرا آب مصرفی جمعیت مهاجر ساکن در مناطق مذکور از منابع آب زیرزمینی تأمین می گردد. طبق نقشه های مخاطره، آسیب پذیری و بحران تعدادی انبار مواد نفتی و سوختی و صندلی های پمپ بنزین و صندلی پمپ گاز، ایستگاه گاز، لوله کشی های انتقال نفت و خطوط فشار قوی برق و خطوط اصلی گاز، کارگاه های فراوری و یا حاوی مواد خطرزا در محدوده فرونشست تهران قرار دارند.

این پژوهش در اولین شماره دوره نهم فصلنامه دانش پیشگیری و مدیریت بحران منتشر شده است.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

pariha.com: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.