10 فیلم نوآر که شما را عاشق سینمای نوردیک می نمایند - مجله سلو بلاگ

همین اول کار بد نیست بدانید که نوردیک به منطقه ای در اروپای شمالی گفته می شود که کشورهایی چون دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد را در بر می گیرد. برخی اسکاندیناوی را هم معنی با نوردیک به کار می برند، اما اسکاندیناوی تنها شامل کشورهای دانمارک، نروژ و سوئد است.

• 12 فیلم برتر کشورهای اسکاندیناوی در هزاره سوم

از دهه 1990 به این طرف، سینمای این منطقه هم از نظر کیفی هم از نظر کمی جهشی حیرت انگیز داشت. به یک باره با مجموعه ای از نوآرها و تریلرهای تماشایی طرف بودیم که هم زبان تازه ای داشتند و هم بسیار خوش ساخت بودند. در واقع، کارآگاهان و پرونده های جنایی الان دیگر نماد سینمای نوردیک شده اند.

10. سه گانه هزاره (The Millennium trilogy)

• کارگردان: نیلدس آردن اپلو، دانیل آلفردسون
• فیلمنامه نویس: نیکولای ارسل، راسموس هیستربرگ، جوناس فریکبرگ، اولف ریدبرگ
• بازیگران: نومی راپاس، مایکل نیکویست، آنیکا هالین
• سال: 2009

اولین بار در قسمت نخست این سه گانه، یعنی دختری با خالکوبی اژدها بود که نومی راپاس در نقش یک قهرمان ضداجتماع عالی و باهوش به نام لیزبت سلندر ظاهر شد. ماجراجویی های او با لیزبت در دو قسمت دیگر، دختری که با آتش بازی کرد و دختری که به لانه زنبور لگد زد ادامه پیدا کرد. این سه گانه سینمایی در اصل اقتباسی از یک رمان سه گانه به همین نام به قلم استیگ لارسن است. در ابتدا تنها قرار بود قسمت اول در سینماها اکران شود و مقصد دنباله های بعدی، تلویزیون بود. اما پیروزیت حیرت انگیز فیلم باعث شد که نظر سازندگان آن عوض شود. فضای سرد و تیره، شخصیت های تاریک و شیطانی، و شر مطلقی که در جای جای داستان دیده می شود، از نقاط قوت این سه گانه است که مورد توجه زیادی نهاده شد.

9. سرآوران (Headhunters)

• کارگردان: مورتن تیلدام
• فیلمنامه نویس: لارس گودمستاد، اولف ریبرگ
• بازیگران: اکسل هنی، بارد اووه، سینوف ماکودی لیوند، نیکولای کاستر والدو
• سال: 2011

سرآوران که در مراسم بفتا 2013 نامزد بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان بود، اقتباسی از یکی از رمان های یو نسبو، موسیقی دان و فوتبالیست سابق است. فیلم داستان مردی است که تمام کوشش خود را می نماید که یک تابلوی نقاشی باارزش به جا مانده از جنگ جهانی دوم را به چنگ بیاورد، اما همین او را گرفتار مردی عجیب و مرموز می نماید.

نیکلای کاستر والدو مطرح ترین بازیگر فیلم است. فیلم را هم در ابتدای شهرت بازی تاج وتخت بازی نموده. البته خبری از خلق وخوی شخصیت لنستر در این فیلم نیست. مورتن تیلدام کارگردان با همین فیلم مشهور شد و توانست در هالیوود هم جایی برای خود کسب کند. او در سال 2014 فیلم تحسین شده بازی تقلید را ساخت. در آن فیلم هم می توان طنز تیره و تریلر پرهیجانی را مشاهده کرد که هنرمندانه با هم ادغام شده اند.

8. بی خوابی (Insomnia)

• کارگردان: اریک شولدبرگ
• فیلمنامه نویس: اریک شولدبرگ، نیکلای فروبنیوس
• بازیگران: استلان اسکارشگورد، سور آنکر اوسدال، بیورن فلوبرگ
• سال: 1997

در این فیلم تماشایی، استلان اسکارشگورد، بازیگر حرفه ای سوئدی در نقش کارآگاهی بازی می نماید که مامور رسیدگی به پرونده قتل یک نفر است، اما خیلی زود متوجه می شود شرایط محیطی ناپایدار نروژ دارند تاثیرات فاجعه باری روی او می گذارند. همین شرایط بد باعث می شود او دچار خطای دید شده و به اشتباه به یک نفر شلیک کند.

فیلم در ابتدا همچون یک درام پلیسی معمولی شروع می شود، اما به یک داستان پیچیده عمیق تبدیل شده و مرزهای اخلاقی هربار بیشتر از قبل ناپدید می شوند. کوشش قهرمان داستان برای حفظ عقل و هوشیاری خود تنها باعث بدتر شدن اوضاع می شود. محیط های سرد و ماتم گرفته اسکاندیناوی نقش زیادی در خلق فضای فیلم دارند و تاثیر آن را دوچندان می نمایند.

کریستوفر نولان هم در سال 2002 یک بازسازی هالیوودی از فیلم روی پرده آورد. مهم ترین نقطه قوت فیلم نولان در مقایسه با نسخه اصلی، ترکیب فوق العاده بازیگران آن است. قطعا نقش آفرینی بازیگرانی چون آل پاچینو، رابین ویلیامز و هیلاری سوانک چیزی نیست که در سینمای نوردیک به راحتی به دست آید. اما در بقیه موارد، تفاوت چندانی بین دو فیلم وجود ندارد.

7. پول مفت (Easy Money)

• کارگردان: دنیل اسپینوزا
• فیلمنامه نویس: ماریا کارلسون، فردریک ویکستروم نیکاسترو
• بازیگران: یوئل کینامان، ماتیاس وارلا، درگومیر مرسیک، لیزا هنی
• سال: 2010

فیلم در اصل قسمت اول یک سه گانه است که از روی یک رمان سه گانه نوآر استکهلمی مشهور از جین لاپیدوس ساخته شده. با این فیلم و دو قسمت بعدی بود که یوئل کینامان بازیگر مطرحی شد و فرصت حضور در سریال آمریکایی مشهور کشتن را پیدا کرد.

قسمت اول سه گانه پول مفت درباره شخصی به نام یوهان وستلوند (کینامان) است که پایش به جهان زیرزمینی جنایتکاران سوئدی باز می شود. او یک دانشجوی آس وپاس است و با ورود به این جهان سعی می نماید پولی برای خودش دست وپا کند و جایی میان بزرگان سوئد به دست بیاورد. اما همان طور که انتظار داریم، اوضاع خوب پیش نمی رود و او درگیر مخمصه ای حل ناشدنی می شود. دو قسمت بعدی این سه گانه: جان سخت و زندگی لوکس هم ادامه همین بحران ها و کوشش های او در میان تبهکاران هستند.

سوئد یکی از مرفه ترین کشورهای جهانست، اما در پول مفت بدبختی و فلاکت و مصیبت است که از جای جای آن می بارد. در واقع تریلرهای نوردیک چنان تصویر سیاهی از کشورهای این منطقه نشان می دهند که می توان حتی آن ها را یک ضدتبلیغ برای این کشورها نامید! پول مفت هم دقیقا چنین تصویری ارائه می دهد. یک تصویر سیاه و تلخ و پر از مصیبت و بدبیاری.

یکی، دوبار خبرهایی از بازسازی نسخه آمریکایی پول مفت با بازی زک افران به گوش رسید. ولی هنوز خبر جدی در این باره وجود ندارد.

6. شناسه: ای (ID:A)

• کارگردان: کریستیان ئی. کریستیانسن
• فیلمنامه نویس: تینه کرول پترسن
• بازیگران: تووا نووتنی، ینس یورن اسپوتی، فلمینگ اینولد
• سال: 2011

فیلم با زنی شروع می شود که کنار رودخانه ای در فرانسه با فراموشی بیدار می شود. دو میلیون یورو پول نقد کنارش است و زخمی روی شکمش دیده می شود. به این ترتیب، ما وارد زندگی مرموز این زن عجیب به نام آلینا/آیدا می شویم.

در این نوآر تماشایی دانمارکی، ما همراه با آلینا، شاهد کوشش او برای کنار هم گذاشتن قطعات مختلفی از حقیقت و رسیدن به هویت واقعی اش هستیم، او در عین حال که باید از دست گروهی از آدم های خطرناک فرار کند، باید از خاطراتی هم رازگشایی کند که مرتب به ذهنش هجوم می آورند.

در جوائز رابرت که یکی از معتبرترین جوائز سینمایی دانمارک است، شناسه: ای نامزد سه جایزه بهترین بازیگر زن، بهترین تدوین و بهترین جلوه های ویژه شد. ولی متاسفانه رقیب بسیار قدری به نام مالیخولیا از لارس فون تریه داشت و هرسه جایزه را به این فیلم باخت.

5. شکارچیان (The Hunters)

• کارگردان: شل سوندوال
• فیلمنامه نویس: شل سوندوال
• بازیگران: رولف لاسگورد، لنارت یانکل، هلنا برگستروم
• سال: 1996

شکارچیان داستان پلیسی است که از استکهلم به زادگاهش در الوسبین برمی شود. او جلوی شکار غیرقانونی گوزن را می گیرد و تفنگ های بدون مجوز را ضبط می نماید. همه، حتی برادر خودش، علیه این تصمیم های او می شوند و در مقابلش می ایستند.

فیلم نگاهی بسیار تیره و جدی به جهانی شکارهای غیرقانونی دارد. در واقع این هنر شل سوندوال است که چنین موضوع نه چندان بکری را به یک نوآر تماشایی تبدیل می نماید. شکارچیان یکی از پرفروش ترین فیلم های سال سوئد شد و مورد تحسین زیادی نهاده شد. در سال 2011 هم دنباله ای برای آن ساخته شد.

همچون دیگر نوآرهای تماشایی نوردیک، شکارچیان هم مورد توجه هالیوود نهاده شد. ابتدا قرار بود یک نسخه وسترن از فیلم در صحرای نوادا ساخته شود. شل سوندوال اول با این پروژه موافقت کرد، اما خوشبختانه کمی بعد نظرش عوض شد و با بازسازی فیلم مخالفت کرد!

4. هیپنوتیزم نماینده (The Hypnotist)

• کارگردان: لاسه هالستروم
• فیلمنامه نویس: پائولو واسیرکا
• بازیگران: میکل پرشبراند، لنا ولین، هلنا اف ساندبرگ
• سال: 2012

لاسه هالستروم، فیلمساز سوئدی را بیشتر به خاطر درام های انگلیسی زبان مطرحش مثل قوانین خانه سایدر (1999) و شکلات (2000) می شناسیم. اما هالستروم در سال 2012 به زادگاهش سوئد برگشت و یک اقتباس سینمایی تماشایی از رمان پرفروش لارس کپلر ترتیب داد.

فیلم داستان پزشکی است که می خوهد به وسیله هیپنوتیزم، پسری بازمانده از یک قتل عام بی رحمانه را به حرف بیاورد. اما پسر خودش دزیده می شود و تنها شرط آزادیش این است که دکتر، از هیپنوتیزم آن بازمانده دست بردارد.

فضای مرموز و اسرارآمیز فیلم بعید است به این زودی ها از یادتان برود. ایده اصلی فیلم هم بسیار کنجکاوی برانگیز است و شما را دنبال خود می کشاند. هیپنوتیزم نماینده فیلم پیشنهادی سوئد برای اسکار هشتاد و پنجم هم بود، اما متاسفانه به مرحله نهایی راه نیافت.

3. به ترتیب خروج از صحنه (In Order of Disappearance)

• کارگردان: هانس پتر مولاند
• فیلمنامه نویس: کیم فوپز اوکسون
• بازیگران: استلان اسکاشگورد، بریگیته هیورت سورنسن، کریستوفر هیویو
• سال: 2014

یک نمونه عالی از کمدی سیاه. داستان برف روبی که پسرش را در اثر اوردوز از دست می دهد، اما نمی تواند باور کند پسرش چنین اعتیادی داشته است. به همین دلیل تحقیقات خود را شروع می نماید، و در اثر همین کار سر از مسیرهای ناشناخته بسیار خطرناکی درمی آورد.

فیلم مورد تحسین زیادی نهاده شد. البته خیلی ها هم معتقد بودند آن طنز سیاه فیلم همواره به شکل کاملی جواب نداده است و برخی جاها عقیم مانده. ولی همه روی این موضوع اتفاق نظر داشتند که به ترتیب خروج از صحنه یک تریلر انتقامی سرگرم نماینده و هنرمندانه است.

خود هانس پتر مولاند در سال 2019 یک اقتباس هالیوودی از فیلم به نام تعقیب سرد ترتیب داد. لیام نیسن هم بازیگر اصلی بود. جالب این است که فیلم اصلی بیشتر از نسخه اصلی مورد توجه و ستایش نهاده شد. با وجود این که کارگردان هردو فیلم یکی بود.

2. مواد فروش (Pusher)

• کارگردان: نیکلاس ویندینگ رفن
• فیلمنامه نویس: نیکلاس ویندینگ رفن، ینس دال
• بازیگران: کیم بوجهان، زلاتکو بوریچ، مدس میکلسن
• سال: 1996

ویژگی مهم مواد فروش این است که دو نفر از مهم ترین شمایل های سینمای امروز دانمارک در ساخت آن نقش دارند. نیکلاس ویندینگ رفن، کارگردان فیلم های مطرحی چون رانندگی و شیطان نئونی، و مدس میکلسن، بازیگر شکار و هانیبال، سال ها پیش از این که شهرت فعلی خود را داشته باشند، در این فیلم تماشایی و تاثیرگذار با هم همکاری نموده اند.

مواد فروش داستان دلال موادی است که حجم زیادی مواد مخدر برای فروش تامین می نماید، اما از شانس بدش پلیس تعقیبش می نماید و او مجبور می شود همه موادش را در دریاچه بریزد. حال، آس وپاس و بی پول مانده، و ساقی که به او مواد داده هم به دنبال پولش است. به همین دلیل مجبور می شود وارد باندهای مخوف زیرزمینی شده تا شاید از این طریق بتواند پولی به دست بیاورد.

فیلم به طریق دوربین روی دست فیلمبرداری شده، به همین دلیل بار واقع گرایی اش بسیار بالاست. همراه با شخصیت های اصلی فیلم واقعیت پنهان و تکان دهنده لایه های زیرین جامعه دانمارک را می بینیم. موسیقی متمایز و جلوه های بصری خاص از جمله ویژگی های مهم سینمای ویندینگ رفن هستند که در مواد فروش هم دیده می شوند.

فیلم به حدی پیروز ظاهر شد که دو دنباله دیگر هم برایش ساخته شد: مواد فروش 2: خون روی دستانم (2004) و مواد فروش 3: من فرشته مرگ هستم (2005)، هردو به کارگردانی نیکلاس ویندینگ رفن. پس اگر حال وهوای فیلم را دوست داشتید، گزینه های دیگری هم دم دست دارید.

1. محافظ علت های گمشده (The Keeper of Lost Causes)

• کارگردان: میکل نورگارد
• فیلمنامه نویس: یوسی آدلر اولسن
• بازیگران: نیکولای لای کاس، فارس فارس
• سال: 2013

یوسی آدلر اولسن یک نویسنده بسیار پیروز در ادبیات دانمارک است. اما در جهانی سینما و ادبیات، او به خاطر مجموعه داستان های بخش کیو مشهور است. این کتاب ها که مورد اقتباس سینمایی هم نهاده شده اند، درباره دو کارآگاه است که در بخش پرونده های حل نشده موسوم به بخش کیو فعالیت می نمایند. هر کتاب درباره یکی از این پرونده ها و کوشش این دو نفر برای رازگشایی از آن هاست.

محافظ علت های گمشده از میکل نورگارد، اولین قسمت این مجموعه است. در این فیلم، کارآگاه کارل به خاطر اشتباهات فاجعه بار در حل یک پرونده به بخش کیو فرستاده می شود. او در آن جا با همکارش به نام اسد آشنا می شود. پرونده خودکشی یک زن توجه این دو را جلب می نماید. آن ها احساس می نمایند این پرونده ابعاد دیگری دارد و باید مورد تحقیق بیشتری قرار بگیرد. تحقیقات و کوشش های آن ها معلوم می نماید که با ابعاد پیچیده تری سروکار داریم.

مردم کشورهای نوردیک معروف هستند به سردی و یخ بودن. و این چیزی است که در این فیلم به وضوح دیده می شود. در تمام بخش های فیلم، از شخصیت ها گرفته تا داستان و محیط ها و موسیقی، یک خشکی و سردی روح خراش دیده می شود، معلوم نیست این سردی شخصیت ها است که وارد محیط شده یا ماجرا برعکس است.

همان طور که پیشتر اشاره شد، محافظ علت های گمشده باعث فراوری یک مجموعه فیلم سینمایی به نام بخش کیو شد. تا به حال پنج فیلم از این مجموعه ساخته شده و قسمت های بعدی هم در راه هستند. پس حسابی برنامه ریزی کنید چون با یک مجموعه پروپیمان طرف هستید.

منبع: Nordicnoir

پریها: مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.