اختلال شخصیت نمایشی؛ دنیای توجه طلبی و هیجان های اغراق شده - مجله سلو بلاگ

به احتمال زیاد تا به حال با افرادی که برای جلب توجه دست به کارهای غیرعادی می زنندبرخورد کرده اید. از فرد موتور سواری که در خیابان برای جلب توجه به اصطلاح تک چرخ و بوقممتد می زند تا فرد به ظاهر با کلاسی که در یک مهمانی لباس عجیب غریب پوشیده وآرایش جلفی کرده است. به این رفتارهای غیر عادی که افراد مرتکب آن می شوند اختلالشخصیت نمایشی گفته می شود.

برای این گونه افراد دنیا سرتاسر صحنه نمایش است و آنانخبرنگاران سینمای آن. آنان سعی دارند به هر روشی دیگران را شیفته خود کنند. در برخوردبا این افراد صحبت های پر آب و تاب و جلب توجه کننده مکررا دیده می شود. این افرادهمواره در حال بزرگنمایی چیزهایی هستند که در ذهن شان می گذرد. رفتار بیمار در هردو جنس مرد و زن اغواگرانه و نمایشی است. اینگونه افراد در برخورد با جنس مخالفاهل لاس زدن و عشوه گری هستند؛ به خصوص خانم ها که ممکن است لباس های زننده بپوشندو آرایش های غلیظ نیز انجام دهند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی (اختلال هیستریونیک) ممکن است برای جلب توجه ژست های تهدید، خودکشی هاینمایشی و یا بیماری های جلب توجه کننده نیز داشته باشند.

همانگونه که تا اینجا متوجه شده اید، ویژگی اصلی اختلال شخصیت نمایشی، رفتار توجه طلبانه وهیجان پذیری مفرط و فراگیر است. این الگو در اوایل بزرگسالی آغاز و در زمینه های گوناگون ظاهر می شود.

ملاک های تشخیص اختلال شخصیت نمایشی

بهاختلال شخصیت نمایشی اختلال هیستریونیک نیز گفته می شود. هستریونیک یکی از مشتقاتواژه هیستری است. هیستری واژه کهنه ای در زمینه روانپزشکی است و برای بیماری هاییبه کار برده می شود که در آن ها علل هیجانی و نشانه های عاطفی به یک نشانه جسمانیتبدیل می شود.

برای تشخیص این اختلال، وجود پنج (یا بیشتر) علامت از علائم زیر ضروری است:

• در موقعیت هایی که کانون توجه نیست احساس ناراحتی می کند.
• تعامل او با دیگران معمولا با رفتار اغوگرانه و برانگیزنده مشخص است.
• هیجانات را بطور سطحی و با تغییرات سریع ابراز می کند.
• مستمرا از ظاهر فیزیکی خود برای جلب توجه استفاده می کند.
• سبک گفتار او برداشت گرایانه و فاقد جزئیات است.
• تلقین پذیراست، یعنی به آسانی تحت نفوذ دیگران و موقعیت قرار می گیرد.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی بشدت تاثیر پذیر هستند و از نظر اعتماد کردن به افراد صاحب قدرت، ممکن است بسیار زود باور یا ساده لوح باشند و عقیده داشته باشند که این افراد به صورت معجزه آسایی قادرند مسائل آن ها را حل کنند. این افراد میل دارند تا به دیگران شک کنند و به سرعت مجاب شوند. افراد مبتلا به این اختلال، اغلب روابط را صمیمانه تر از آنچه واقعاً هست در نظر می گیرند و تقریباً هر آشنایی را با عزیزم یا دوست عزیزم خطاب می کنند و پزشکانی را که تنها یک بار و یا دو بار و آن هم تحت شرایط حرفه ای ملاقات کرده اند، با اسامی کوچک مورد خطاب قرار می دهند. در اینگونه افراد، خیال پردازی های عشقی شایع است.

ویژگی ها و اختلال های همراه اختلال شخصیت نمایشی

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی ممکن است برای رسیدن به صمیمیت هیجانی در روابط عاشقانه یا رابطه جنسی خود مشکل داشته باشند. آنها اغلب در روابط خود با دیگران، بدون اینکه آگاه باشند نقش بازی می کنند (برای مثال، نقش قربانی یا شاهزاده خانم). آنها ممکن است از یک سو با فریب کاری یا گمراه سازی هیجانی شریک جنسی خود را کنترل کنند، در حالی که از سوی دیگر وابستگی چشم گیری را نسبت به آنها نشان می دهند.افراد مبتلا به این اختلال، اغلب با دوستان همجنس خود روابط مختلفی دارند، زیرا روش بین فردی آنان از نظر جنسی برانگیزاننده بوده و ممکن است برای روابط دوستانه آنها تهدید کننده به نظر برسد.

همچنین ممکن است به واسطه خواست های مربوط به توجه مداوم، باعث بیزاری دوستان خود شوند. هرگاه مرکز توجه نباشند، بیشتر افسرده و پریشان می شوند. آن ها ممکن است خواهان تازگی، تحریک و هیجان باشند و از انجام کارهای معمولی خود، کسل شوند. این افراد، اغلب در موقعیت هایی که موجب به تأخیر افتادن پاداش می شوند، احساس ناکامی کرده و یا قادر به تحمل آنها نیستند و اغلب اعمال شان معطوف به کسب رضایت مندی فوری است. اگرچه اغلب یک شغل یا طرح کاری را با شور و اشتیاق فراوان آغاز می کنند، ولی علاقه شان ممکن است به سرعت کاهش یابد. خطر واقعی خودکشی این افراد مشخص نیست، ولی تجربه های بالینی نشان می دهند که افراد مبتلا به این اختلال برای جلب توجه، در معرض خطر ژست های تهدید به خودکشی هستند. اختلال شخصیت نمایشی به میزان بیشتر با اختلال جسمانی کردن، اختلال تبدیلی و اختلال افسردگی عمده همراه است. معمولاً اختلال شخصیت مرزی، خودشیفته، ضداجتماعی و وابسته همراه با این اختلال نیز ظاهر می شوند.

تفاوت اختلال شخصیت نمایشی با سایر اختلال هایشخصیتی دیگر

ممکن است سایر اختلال های شخصیت با اختلال شخصیت نمایشی اشتباه گرفته شوند، چون ویژگی های مشترک معینی دارند. بنابراین، تمایز میان این اختلال ها براساس تفاوت های موجود در ویژگی های شاخص آنها مهم است. با وجود این، اگر فردی دسته ای از ویژگی های شخصیتی را داشته باشد که علاوه بر اختلال شخصیت نمایشی، با ملاک های یک یا چند اختلال شخصیت دیگر نیز مطابقت کنند، باید تمام تشخیص ها را مطرح نمود. اگرچه می توان اختلال شخصیت مرزی را نیز با توجه طلبی، رفتار فریب کاری، و تغییر سریع هیجان ها مشخص کرد، ولی این اختلال نیز با خود تخریبی، گسستگی قهرآمیز روابط نزدیک و احساس های مزمن پوچی عمیق و آشفتگی هویت مشخص می شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی و اختلال شخصیت نمایشی در گرایش به تکانش گری، سطحی بودن، هیجان طلبی، بی پروایی، اغوا گریو فریب کاری شبیه به هم هستند، ولی اشخاص مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی بیشتر در هیجان های خود اغراق می کنند و درگیر رفتارهای ضداجتماعی نمی شوند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی در کسب محبت مهارت دارند، در حالی که اشخاص مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی در کسب منفعت، قدرت یا سایر رضامندی های مادی ماهر هستند. اگر چه افراد مبتلا به اختلال شخصیت خوشیفته نیز به توجه دیگران نیاز دارند، ولی معمولاً برای رجحان خود، خواهان تمجید دیگران هستند.

اختلال شخصیت نمایشی را باید از تغییر شخصیت ناشی از یک بیماری جسمانی که در آن این صفات به واسطه اثرات مستقیم یک بیماری جسمانی روی دستگاه عصبی مرکزی پملاقات می شوند، تفکیک کرد. همچنین باید اختلال شخصیت نمایشی را از نشانه هایی که ممکن است در ارتباط با مصرف مزمن مواد به وجود آیند (برای مثال، اختلال مرتبط با کوکائین که درجای دیگر مشخص نشده است)، متمایز کرد. بسیاری از افراد ممکن است صفات شخصیت نمایشی را نشان دهند. تنها هنگامی که این صفات انعطاف ناپذیر, ناسازگارانه و پایدار باشند و آسیب کارکردی یا پریشانی ذهنی قابل ملاحظه ای را موجب شوند اختلال شخصیت نمایشی تلقی می شوند.

روش هایدرمان اختلال شخصیت نمایشی

روان درمانی

این افراد اغلب از احساسات واقعی خود بی خبرند وتبیین احساسات درونی آنها، فرایند درمانی مهمی است. روان درمانی مبتنی بر روان کاویاست.

دارو درمانی

داروهای ضد اضطراب: داروهای ضد روان پریشی برای مسخ واقعیت و خطاهای ادراکی بیماری است که معمولاً بسیار هیجانی است و ممکن است بیش از اندازه به دنبال جلب توجه باشد.

سخن پایانی:

اختلال شخصیت نمایشی نه تنها بر زندگی فرد مبتلا تأثیر می‌گذارد، بلکه بر روابط او با دیگران نیز سایه می‌اندازد. اگرچه این اختلال ممکن است با رفتارهای جذاب یا جلب‌توجه‌کننده آغاز شود، اما در بلندمدت می‌تواند منجر به مشکلات عاطفی، اجتماعی و حتی شغلی شود. خوشبختانه، با شناخت علائم و بهره‌گیری از روش‌های درمانی مانند روان‌درمانی و دارودرمانی، می‌توان کیفیت زندگی این افراد را بهبود بخشید. مهم است که با درک و همدلی نسبت به این افراد، زمینه‌ای برای پذیرش و کمک به آن‌ها فراهم کنیم تا مسیر درمان و بازیابی زندگی سالم‌تر را با موفقیت طی کنند.