ام اس روی موج آلودگی هوا

به گزارش مجله سلو بلاگ، سال هاست تحقیقات زیادی روی بیماری ام اس، عوامل موثر در ابتلا به این بیماری تضعیف کننده سیستم عصبی و درمان آن در حال انجام است اما این تحقیقات تا به امروز پیروز نبوده است.

تحقیقات چند سال اخیر نشان داده است عوامل ژنتیکی و محیطی در ابتلا به این بیماری تاثیر دارد حتی محققان فرانسوی در مطالعات خود دریافته اند رابطه مستقیمی میان میزان آلودگی هوا و بازگشت ام اس بیماران وجود دارد. اخیرا نیز نتایج تحقیق پژوهشگران ایتالیایی نشان داده است خطر ابتلا به بیماری ام اس در میان ساکنان شهرها 30درصد بیشتر است. زیرا آلودگی هوا می تواند فاکتور خطرزایی در بروز این بیماری باشد.

در این که بیماری های درگیرکننده سیستم ایمنی مثل ام اس با فاکتورهای متعدد ژنتیکی و محیطی ارتباط دارد، شکی وجود ندارد اما این که میزان اثرگذاری عواملی مثل آلودگی هوا در افزایش خطر ابتلا به بیماری ام اس چقدر است، هنوز به درستی معین نیست و نیاز به بررسی های بیشتر دارد. این موضوعی است که در رابطه با آن با دکتر مریم زری بافیان، متخصص مغز و اعصاب گفت وگو کردیم.

چه عواملی در ابتلا به بیماری ام اس که بیشتر در افراد 20 تا 40ساله تشخیص داده می شود و همچنین در زنان بیش از مردان رایج است، موثر است؟

بیماری ام اس بیماری التهابی سیستم اعصاب مرکزی است که بر اثر آسیب به غلاف میلین رشته های عصبی ایجاد می شود و فرد را دچار اختلال بینایی و حرکتی می کند. فرد مبتلا به این بیماری با احساس خستگی، مشکل در راه رفتن، احساس بی حسی، درد و گرفتگی ماهیچه ها همراه است. با این حال، هنوز علت این بیماری ناشناخته است و محققان معتقدند ترکیب علائم محیطی و ژنتیکی منجر به آن می شود. بعلاوه پیشرفت، شدت و نوع علائم ام اس در افراد مبتلا متفاوت است.

آیا نمی توان عامل ژنتیک را در ابتلا به بیماری های خودایمنی مثل ام اس موثرتر دانست؟

یک سری بررسی ها اجرا شده است که تاثیر ژنتیک در بروز این بیماری را تایید می کند. ازجمله این که معین شد در دوقلوهایی که دوتخمکی باشند در صورت ابتلای یکی از آنها به ام اس، حدود 2 تا 5 درصد احتمال ابتلا برای دیگری وجود دارد. در حالی که در دوقلوهای تک تخمکی، احتمال بروز این بیماری برای خواهر یا برادر دوقلوی یک بیمار مبتلا به ام اس بین 25 تا 30 درصد است.همچنین معین شده است که خطر ابتلا به ام اس در خویشاوندان درجه یک و 2 شخص بیمار بیشتر است یا این که سفیدپوستان بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند و احتمال انتقال ژن در سفیدپوستان 5 تا 15برابر بیشتر از سیاهپوستان است.

سبک زندگی فرد چقدر در بروز این بیماری موثر است؟

اگر منظورتان از سبک زندگی نوع تغذیه است باید گفت تحقیقات در این مورد قطعی نیست. چنان که ابتدا گفته می شد ابتلا به ام اس با رژیم غذای پرچرب مرتبط است، اما بعد از مدتی محققان دریافتند این طور نیست.اکنون معین شده است مبتلایان به ام اس، بیشتر از سایر افراد جامعه کمبود ویتامین D دارند. به همین دلیل هم آمار مبتلایان به ام اس در مناطق اسکاندیناوی که نور خورشید کمتری دارند بیشتر است.

آیا ابتلا به بیماری های ویروسی مثل کووید-19 ممکن است خطر ابتلا به ام اس را افزایش دهد؟

بررسی هایی نشان داده است که ابتلا به ویروس سرخک، تبخال و آنفلوآنزا با افزایش خطر ابتلا به ام اس مرتبط است. اما در مورد ویروس کووید-19 یا همان کروناویروس جدید باید بررسی های بیشتری صورت بگیرد. البته مواردی از التهابات سیستم عصبی مرکزی در بیمارانی که سابقه ابتلا به کووید 19 را داشته اند نیز دیده شده است که البته باید در ارتباط با آن تحقیقات بیشتری انجام شود.

چرا محققان همچنان بر احتمال بالاتربودن خطر ابتلا به این بیماری در شهرها تاکید دارند؟

طی بررسی هایی معین شده است که فلزات سنگین (آلوده کننده های هوا) می تواند در ابتلا به ام اس نقش داشته باشد و بررسی اخیر محققان ایتالیایی نیز مؤید همین مسأله است. حتی محققان دریافته اند آلودگی هوا یا ذرات ریز 10میکرومتری قابل استنشاق می تواند باعث بازگشت ام اس شود. اما برای این که جامعه علمی این موضوع را تأیید کند نیاز به تحقیقات بیشتری است.

آیا استرس و اضطراب می تواند خطر ابتلا به بیماری هایی مانند ام اس را بیشتر کند؟

همان گونه که می دانید ام اس، نوعی بیماری خودایمنی است؛ یعنی بدن به دنبال ابتلا به این بیماری علیه خودش سرباز می سازد. از آنجا که استرس و اضطراب، سیستم ایمنی را ضعیف می کند، می تواند در فردی که شرایطش را داشته باشد باعث بروز این بیماری شود.

پونه شیرازی - دانش و سلامت / روزنامه خبرنگاران