تیشه بر ریشه معماری سنتی ایرانی - مجله سلو بلاگ

جهت دریافت خدمات پتینه کاری چیست با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. هر گونه خدمات رنگ آمیزی با تکنیک های مدرن پتینه کاری را به ما بسپارید.

معماری درون گرا در خانه های سنتی همیشه یکی از اولویت ها بوده است. معمولا خانه ها را پایین تر از سطح زمین ایجاد می کردند تا سایه گیر و خنک باشد. اتاق ها در یک خانه قدیمی بر اساس اهمیت و کاربردشان در اطراف حیاط ساخته می شدند. اتاق های تابستانه با سقف بلند و پشت به آفتاب معمولا در ضلع جنوبی واقع بودند تا در طول روزهای گرم کمتر در معرض تابش مستقیم نور آفتاب باشند و فضایی خنک و مطبوع ایجاد نمایند. اتاق های زمستانه با سقفی کوتاه درست در نقطه مقابل و رو به آفتاب ساخته می شدند تا بیشترین بهره را از نور خورشید ببرند. سایر الحاقات از قبیل مطبخ، آب انبار و ... نیز در مکانی تعیین تعبیه می شدند.

پس از درهای چوبی منقش به نقوش نمادین وارد بنای اصلی ساختمان های قدیمی ایرانی می شویم که در معماری سنتی به آن هشتی گفته می گردد و محوطه ای است چند ضلعی و سرپوشیده متصل به دالانی که منتهی به داخل بنا و یا حیاط خانه می گردد.حیاط به گونه ای قرار گرفته بود تا از نور آفتاب و بادهای ملایم استفاده گردد و پوشش گیاهی نیز جزو لاینفک آن بوده است.بر خلاف معماری امروزی و مدرن که نه تنها کمترین اهمیت را به پوشش گیاهی می دهد بلکه برای احداث یک بنا، اقدام به قطع انبوه درختان نیز می نماید.

تزئینات ساختمان از قبیل آجرکاری، کاشی کاری، آینه کاری ،گچ بری و ... در بخش هایی از قبیل تزئینات بیرونی، درونی، ورودی و اتصال درون و برون بنا جزو جدایی ناپذیر معماری سنتی ـ ایرانی محسوب می گردد. همچنین معماری ایرانی علاوه بر زیبایی ظاهری زیبایی معنوی نیز دارد که از شاخصه های اصلی این هنر محسوب می گردد. هم خوانی بخش های مختلف اجزای یک ساختمان در فرم و محتوا نشانه ارتباط سازه با طبیعت، جغرافیا و اقلیم خاص هر منطقه است.

تزئینات بیرونی بنا مقاوم در برابر تغییرات آب و هوایی، برف و باران و تابش نور خورشید، تزئین بین فضای داخلی و خارجی که شامل درها و پنجره ها است و در گذشته بیشتر از چوب ساخته می شده و اغلب هنر منبت کاری در آن اجرا می شده است. پنجره های تعبیه شده در بنا با شیشه های رنگی وظیفه اشاعه نور و روشنی به داخل ساختمان را بر عهده داشتند.

نسل آینده از نعمت سکونت در خانه های قدیمی با معماری خاص و منحصر به فرد به واسطه فروش آن محروم می گردد و شانس زندگی در خانه های اجدادی خود را ندارد چرا که اغلب بعد از فوت صاحبان اصلی ورثه آن ها را به دست مهندسان و شرکت های ساختمانی یا به اصطلاح بسازبفروش ها می سپارد و جز به منافع مادی آن فکر نمی نماید.

این روزها سر و صدای ماشین آلات و کارگران ساختمانی جزو جدایی ناپذیر زندگی شده است و می توان با قدم زدن در کوچه پس کوچه های شهر از نزدیک شاهد عملیات اجرایی تخریب و ایجاد یک بنای مدرن بود که شاکله اصلی شهرهای بزرگ امروزی است و به واسطه احتیاج جمعیتی و تأمین مسکن اقشار مختلف جامعه ناچار به شنیدن صدای تیشه ای هستیم که بر ریشه معماری سنتی زده می گردد.

معماری سنتی ایرانی را جز در معدود فیلم ها و سریال ها نمی بینیم که در صورت حذف آن نیز تنها راه آشنایی نسل جدید با این هنر اصیل به دست فراموشی سپرده خواهد شد. ضمن اینکه با توجه به گستره نفوذ معماری مدرن و همچنین اقتضاعات موجود و احتیاج به ساخت واحدهای مسکونی بیشتر، اما سازندگان این آثار و حتی فعالان عرصه تبلیغات تلویزیونی و شهری اقبال عمومی را در جذب مخاطب به سنت و حس نوستالزیک نسل ها پیوند می دهند و برای بهره گیری مالی، ذهن، روح و بخش احساسی مخاطب را دخیل می نمایند تا جذب شده و در کنار لذت بردن از یادآوری خاطرات، محصول مورد نظر را نیز بشناسند.

در کنار خیل بزرگ و مشتاق به زندگی در آپارتمان بعضی نیز به دنبال حفظ خانه های قدیمی و اجدادی هستند که خاطرات چند نسل را در خود جای داده اند. اما اغلب احتیاج به بازسازی و بازسازی دارند و در این راه احتیاجمند همراهی مسئولان شهری هستند . حتی می توان با تغییر کاربری این بناهای قدیمی که نمونه هایی از آن به عنوان کافه، رستوران، کتابخانه و حتی مجموعه ای ترکیبی ـ تلفیقی ازموارد یاد شده ایجاد کرد که مخاطبان خاص خودش را دارد.

برای جلوگیری از قطع ارتباط نسل جدید با معماری و فرهنگ کهن و پیوند و آشنایی با آن باید ساز و کاری از طرف مسئولان مربوطه اندیشیده گردد تا ضمن حفظ بناهای قدیمی ارتباط مؤثری میان نسل های بعدی شکل بگیرد که از نظر اجتماعی، تاریخی و معماری بسیار مهم است چرا که حفظ فرهنگ و تاریخ به منزله حفظ ارزش ها و اعتقادات انسانی بوده و تأثیر مستقیم بر روح و روان دارد.

امروزه شاهد توجه جامعه جهانی به معماری ایرانی هستیم چرا که با وجود آثار معماری بزرگ و خاص همیشه بانی و پیشتاز این هنر در طول تاریخ بوده ایم و با داشتن سازه هایی از قبیل تخت جمشید، زیگورات چغازنبیل و ... همچنان حرف های بسیاری برای گفتن داشته و داریم.

وظیفه نهادهایی مانند اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی البرز ثبت بناهایی است که ارزش و قدمت تاریخی دارند اما بناهایی نیز وجود دارند که گرچه متعلق به اشخاص مشهور و اثرگذار نبوده و حتی واقعه ای مهم و ارزشمند در آن اتفاق نیفتاده است اما از نظر معماری، نوع و جنس مصالح به کار رفته و تزئینات خاص، دارای اهمیت و ارزش هستند و بر لزوم حفظ و حراست و جلوگیری از تخریب آن ها می افزاید.

میراث آریا