سربیشه دیار روستاهای شگفت انگیز
به گزارش مجله سلو بلاگ، با سفر به روستاهای شگفت انگیز سربیشه علاوه بر استفاده از جنبه های طبیعی و آب و هوای بهاری و دلچسب می توان از زیارت بی بی زینب خاتون (س)، مزار سیدحامد علوی، غاز شگفت انگیز چنشت و یا معماری دوره نوسنگی در عصر حاضر هم بهره برد.
روستای چنشت سرزمین رنگ ها
روستای چنشت در ادوار گذشته تاریخی جزو دهستان نهار جان بوده، در حال حاضر از توابع شهرستان سربیشه است آب و هوای آن معتدل و ارتفاع آن از سطح دریا دو هزار و 150 متر است.
هنگام قدم زدن در کوچه های این روستا زنان روستا را با لباس های شاد و رنگین می بینید که جلوه بخش بافت روستا هستند و به همین دلیل است که چنشت را سرزمین رنگ ها نامیده اند. کلاه های نقره دوزی شده، لباس های گل دار,، دامن های پرچین و چارقدهای رنگارنگ اهالی، نشان از خوش ذوقی اهالی روستا دارد.
روستای چنشت به لحاظ باورها و آداب و رسوم و نوع پوشش نسبت به سایر مناطق خراسان جنوبی متمایز است. مردم به ویژه زنان در روستای چنشت به صورت کامل لباس محلی به تن می کنند، زنان روستای چنشت با اندکی تفاوت و تمایز در طرح و رنگ شبیه زنان روستای ابیانه لباس می پوشند.
یک قول در مورد وجه تسمیه روستای چنشت این است که به دلیل داشتن چندین رودخانه که از کنار آن می گذشته و باغ های این منطقه را سیراب می کرده است در قدیم به چند شط معروف بوده است که به مرور زمان از چن شط و چن شت به چنشت تبدیل شده است.
قول دیگری که در مورد وجه تسمیه چنشت این است که، چنشت بر وزن بهشت است که در گذشته به دلیل خوش آب و هوا بودن و داشتن میوه های فراوان و رودخانه های متعدد که از زیر درختان می گذشته است و شباهت این منطقه به بهشت، گروهی دامدار این نقطه را به عنوان محل زندگی خود انتخاب می کنند و نام این منطقه را بهشت می گذارند که بعدها بر اثر گذر زمان به چنشت تغییر نام می دهد.
دو غار چهل چاه و چنشت در شمال روستا قرار گرفته اند و باهم صد متر فاصله دارند. دراین دو غار، بقایای اسکلت انسان هایی از چند صدسال پیش را می توان مشاهده کرد که البته پیمایش غارها کمی سخت است.غار چنشت در روستای چنشت در 60 کیلومتری جنوب شرقی بیرجند است که براساس متون تاریخی، 614 سال پیش به وسیله سیدمحمد مشعشع کشف شده است.
سیدمحمد براساس اسنادی که در دست داشته از عربستان به قهستان می آید و پس از کشف غار مذکور، نسبت به انتقال اجساد سیدحامد علوی و دو فرزندش و به خاک سپردن آن ها در درون یک بقعه که به این منظور می سازد، اقدام می کند.
غار چنشت، بیش از 59 متر طول دارد و احتمال دارد که هزاران سال پیش در اثر زلزله، دو سمت کوه سر به هم نهاده و فضای متفاوتی ایجاد کرده است. این فضاها گاه عریض و با ارتفاع زیاد و گاه بسیار تنگ با ارتفاع کم هستند و عبور از آن ها به سختی انجام می گیرد.
ظاهراً از این غار به عنوان پناه گاهی طی عصرهای مختلف استفاده می شده و یا اینکه ممکن است زلزله، خانه مسکونی را همراه با ساکنان آن منهدم ساخته باشد.
از جنبه دیگر در روستای چنشت آداب و روسم و آئین هایی وجود دارد که به صورت خیلی خاص و ویژه برگزار می گردد. به عنوان مثال سبک برگزاری مراسم عروسی در روستای زیبای چنشت مخصوص همان روستا و همراه اشعار خاص خودش در سه شبانه روز اجرا می گردد. آداب و رسوم در این روستا به قدری زیبا است که هر ساله از شهرهای مختلف تعداد زیادی برای دیدن برخی از مراسم آن چون علم بندان به این روستا می آیند.
ماخونیک روستای شگفت انگیز
اما در سربیشه روستای دیگری به نام ماخونیک وجود دارد که آن هم به دلیل ویژگی های متعددی به عنوان یکی از روستاهای شگفت انگیز ایران مطرح است.علت مشهور شدن روستای ماخونیک در 142 کیلومتری شهرستان بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی، آداب، رسوم و فرهنگ خاص مردمانش است.ماخونیک روستایی محصورشده در کوه هایی بدون علف در ناحیه ای دور از دسترس و جایی که می گردد قرن ها بدون دیده شدن زندگی کرد و از نظرها ناپدید ماند.
منطقه ماخونیک متشکل از 12 آبادی است که روستای ماخونیک بزرگ ترین آن ها محسوب می گردد. این روستا شامل ماخونیک، کفاز، چاپنسر، توتک، سفال بند، سولابست، لجونگ (سفلی و علیا)، کلاته بلوچ، دامدامه و میش نو، خارستو و جلارو است.
اهالی این روستاها از نظر مذهب، معیشت، شیوه زندگی و اوضاع اجتماعی وجه اشتراک زیادی با یکدیگر دارند اما غالب این روستاها اصل و نسب خود را از روستای ماخونیک می دانند.
درباره وجه تسمیه روستا چندین قول وجود دارد، می گویند که در گذشته های بسیار دور عده ای مأمور دولتی به این روستا آمده و اهالی به گرمی از آن ها استقبال نکرده اند و با آن ها برخورد سردی داشته اند و آن ها هم این نام را برای روستا انتخاب کرده اند.
برخی نیز می گویند به دلیل وجود شکافی در کوه نزدیک روستا به آن جا ماده ماخونیک گفته می شده که به مرور زمان به ماخونیک تغییر نام یافته است.در روستای ماخونیک نه تنها نحوه زندگی که محل سکونت نیز ساده و ابتدایی است بلکه خانه های روستاییان نیز دارای شکل هندسی خاصی نیست و تمام امکانات زندگی دریک اتاق جای گرفته است.
آداب و رسوم ساکنان روستا از نحوه قضاوت تا شیوه کشاورزی، از چگونگی تقسیم ارث تا بازی ها همگی از گذشته های دور جریان داشته و اغلب آن ها دست نخورده باقی مانده است.
یکی از عمده نشانه های فرهنگی روستای ماخونیک مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه است چرا که بافت مسکونی روستا در دامنه تپه و خانه ها به طور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شده اند، هر خانه دارای فضاهایی همچون کندیک (مخزن نگهداری گندم و جو)، کرشک (اجاق گلی برای طبخ غذا)، طاق و طاقچه است. با توجه به نوع معماری ساده خانه های این روستا می توان گفت بر اساس نظر برخی از کارشناسان این نوع معماری به دوره نوسنگی برمی گردد.
در بافت قدیم روستا خانه های محقر خشتی گلی بدون حیاط و ایوان و پنجره و کیپ تا کیپ هم ساخته شده اند که هنوز بعد از گذشت سال ها برخی از اهالی این روستا در این خانه ها زندگی می کنند. چیزی که در نگاه اول در روستای ماخونیک خراسان جنوبی توجه گردشگران را به خود جلب و بیشتر از هر چیزی آن ها را شگفت زده می کند سبک معماری خانه های این روستا است. خانه های ماخونیک بسیار کوچک و هرکدام حاوی یک اتاق ده یا دوازده متری هستند که با سنگ و خاک ساخته شده و سقف آن با شاخ و برگ درختان پوشیده شده است. این خانه ها اغلب به جز یک در ورودی کوتاه هیچ منفذی رو به بیرون ندارند.
اسناد تاریخی این منطقه نشان می دهد که روستای ماخونیک بیش از 300 سال قدمت دارد و آنچه اهالی این روستا بر سر زبان دارند در خاطرات خود از شاهان دوران صفوی نیز یاد می کنند.با توجه به نوع معماری ساده خانه های این روستا می توان گفت بر اساس نظر برخی از کارشناسان این نوع معماری به دوره نوسنگی برمی گردد.
منبع: گردشبانbestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا
pariha.com: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.