مولان؛ فیلمی برای چینی ها که چینی ها دوستش نداشتند - مجله سلو بلاگ

با ما همراه باشید و با تور چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

با مسائلی که ظهور COVID-19 در دنیا به وجود آورد، دنیا سینما متوقف شده به نظر می رسید. با این وجود با گذشت چیزی حدود 9 ماه به نظر می رسید اوضاع در برخی کشورها و شهرها رو به بهبودی است و معدودی از آن ها (به خصوص در چین) دوباره به روال نسبی گذشته بازگشته اند.

خارج از این معدود شهرها، بازگشایی سینماها همچنان یک اتفاق دوردست به نظر می رسد. به همین دلیل دیزنی در کنار پخش فیلم در سینماهای معدودی در سطح دنیا فیلم مولان را در شبکه آنلاین دیزنی پلاس منتشر کرد.

با وجود اینکه کمی زود است تا درباره موفقیت اکران مولان صحبت کنیم، اما واضح است که خروجی مالی این فیلم در باکس آفیس چینی بسیار کمتر از پیش بینی ها بوده و از آن بدتر نظر بینندگانی بود که زحمت سینما رفتن در این شرایط را به خود داده اند و از آنچه که بر روی پرده دیدند به خوبی یاد نکردند. اما چرا؟ فیلم مولان، طبق کوشش دیزنی فیلمی شکل گرفته بر اساس سلیقه مخاطبان چینی بود، یا اینکه قرار بود باشد.

در سال های اخیر، سینمای چین و قدرت مالی آن با توجه به پیشرفت های اجرا شده در کیفیت سینماهای چینی، مسأله ای غیرقابل چشم پوشی از سوی هالیوود و بقیه دنیا بود. متعاقبا با افزایش علاقه مخاطبان چینی به فیلم های هالیوودی، استودیوهای بزرگ به دنبال دستیابی به این بازار بزرگ توجه تبلیغاتی و فرهنگی خاصی به چین نشان دادند. از آنجایی که فیلمی بدون تأیید دولت چین اجازه چنین اکران گسترده ای را پیدا نخواهد کرد، دیزنی مولان را به طور کامل با توجهات فرهنگی و تاریخی خاصی بازسازی کردند. بازیگر اصلی فیلم که رهبری همه پوسترها و کمپین های تبلیغاتی را برعهده داشت یی فِی لیو بود که از بزرگترین بازیگران زن سینمای امروز چین است.

در کنار بازیگر نقش اول زن چینی، دیزنی برای اولین از بازیگران چینی محبوب طرفداران برای همه نقش های محوری استفاده کرد تا ظاهر صحیح تری در فیلمی درباره تاریخ چین داشته باشد. اما دیزنی به همین بسنده نکرد و در کنار تأیید فیلم نامه توسط مقامات چینی، از مشاورین بی شمار محلی برای هدایت در جزئیات محلی و تاریخی استفقاده کرد.

واکشن منفی به یی فِی لیو بازیگر زن اصلی فیلم مولان قبل از اکران

انتخاب یی فِی لیو خیلی زود تبدیل به مسئله ای برای دیزنی شد. تابستان 2019 زمانی بود که دولت چین در اوج مسائل خود با تظاهرات هنگ کنگ بود و اعتراضات سراسری بی شماری در این شهر در جریان بود. در میانه این اعتراضات، لیو تصمیم گرفت تا موضع خود را که حمایت از نیروهای پلیس چینی بود اعلام کند. مسأله ای که به وضوح دلخواه خیلی ها قرار نگرفت.

واکنش منفی خیلی سریع رخ داد، تا حدی که کمپینی برای بایکوت همه فیلم های گذشته و آینده این بازیگر راه افتاد که شامل فیلم مولان هم شد. حتی تأخیر 6 ماهه در اکران مولان هم یاریی به حل این مشکل نکرد و چند هفته قبل از اکران نهایی این فیلم در چین (4 سپتامبر) کمپین تحریم فیلم مولان دوباره به راه افتاد. مسئله ای که دیزنی قادر به حل آن در هیچ ابعادی نبود. بدون تأیید مقامات دولتی چین فیلمی که 200 میلیون دلار خرج برداشته اجازه اکران نخواهد داشت و دیزنی امکان دخالت درباره موضع بازیگر نقش اول خود ندارد. از سوی دیگر حمایت از این بازیگر هم با توجه به کمپین بایکوت غیر ممکن بود؛ شرایطی که باعش شد دیزنی امکان اظهار نظر درباره هیچ کدام از دو سوی این مشکل را نداشته باشد.

از چینی ها بپرس، اما خودت بساز!

بله، دیزنی یاری زیادی از مشاورین و متخصصین چینی برای یاری در این پروژه گرفت. اما در سرانجام، این فیلم با وجود منبع اصلی اقتباس آن تصنیف هائو مولان که یک اثر چینی است، با تصمیم دیزنی توسط غیرچینی ها ساخته شد و مسلما هوادارن چینی از هیچ فرصتی برای یادآوری این مسأله که همه عوامل اصلی تصمیم گیرنده این فیلم غیر چینی و هالیوودی بوده اند دریغ نکردند. به خیال دیزنی، تغییر شخصیت اصلی به یک سوپر قهرمان زن شکست ناپذیر با توانایی ها و شخصیت پردازی رایج سوپرقهرمانی هالیوودی، کلید موفقیت مولان خواهد بود. مسأله ای که در میانه مسائل بزرگ فیلم از دید مخاطبین چینی، به هیچ وجه اهمیت نداشت. در بهترین حالت بسیاری از طرفداران افسانه مولان کاراکتر تصویر شده در نسخه انیمیشن این شخصیت را به دوباره سازی سینمایی اش ترجیح دادند.

مسأله ای که دیزنی به آن توجه نکرد این است که برخلاف سوپرقهرمانان هالیوودی و مبارزین شکست ناپذیر آن رسانه، مولان یک افسانه بسیار محبوب است که به دفعات در پلتفرم های مختلف با اقتباس همراه شد. به نظر می رسد که از نگاه دیزنی، دقت و جذابیت تصویری برای موفقیت فیلم کافی بود. نگاهی که در نهایت، بعد از گذر از همه مسائل حول فیلم پیش از اکران و بایکوت های فراوان، به بزرگترین مشکل فیلم تبدیل شد. نبود هیچ گونه خلاقیت در قصه ای که بارها و بارها اقتباس شده و مخاطبین و طرفداران این افسانه شاید هر نمونه ممکن آن را دیده و شنیده و خوانده باشند.

فیلم برداری در سین کیانگ

واضح است که دیزنی امکان اظهار نظر درباره مسائل پیش آمده در قبال بازیگر اصلی فیلمش را نداشت؛ اما مسائل به بازیگر اصلی یا نبود خلاقیت در قصه محدود نشد. بنا به دلایلی مقامات دیزنی تصمیم به فیلم برداری برخی از صحنه های فیلم در سین کیانگ (Xin Jiang) گرفتند. استانی که به دلیل مسائل و جنجال بین المللی حول اویغورها و اردوگاه های کار اجباری منطقه برای بسیاری منطقه حساسی محسوب می گردد. خبر فیلم برداری در این منطقه آتش خشم بسیاری از منتقدان مولان را شعله ورتر کرد.

اتفاقی که باعث عصبانیت این گروه شد، صرف فیلم برداری در این منطقه که به چشم انداز های معروف است نبود؛ بلکه در انتهای فیلم از مقامات محلی، استانی و پلیس منطقه تشکر به عمل آمد. این بار خود دولت چین وارد عمل شد و اقدام به محدود کردن تبلیغات حول این فیلم کرد.

شرایط مولان در چین، در برخی چیزها خارج از دست دیزنی بود، اما با کمی حساسیت بیشتر درباره شرایط فرهنگی اجتماعی گروه های تباری مختلف چینی و چینی زبان، شاید دیزنی با این مسائل روبرو نمی شد؛ مسأله ای که سایر استودیوها و کمپانی های هالیوودی باید به آن توجه ویژه ای نشان دهند. تفاوت های فرهنگی و اجتماعی مردم کشوری به بزرگی چین به همان اهمیت و گستردگی مشابه آن در آمریکاست و نداشتن مطالعه درباره شرایط مردمی این کشور و البته مهم تر از آن دیدگاه مخاطبین اصلی، مسلما سادگی نگاه دیزنی را نشان می دهد.

• باکس آفیس هفته؛ فیلم مولان محبوب در آمریکا و منفور در چین