پیدا و پنهان مشاغل کاذبِ بانوان در اقتصاد بی رونق کشور ، دنیای پسادانشجویی در گیر و دارِ بیکاری پنهان خبرنگاران - مجله سلو بلاگ

گروه اجتماعی خبرنگاران- زهرا زمانی فر؛ راستا هر روزمان کوچه، خیابان هایی به سمتِ جنوب باشد یا شمال، شرق باشد یا غرب چندان تفاوتی ندارد. نگاهی به آخرین واگنِ مترو، بساط پهن شده در پیاده رو ها و زیرگذر ها، مقابلِ درب و ویترینِ فروشگاه ها، هتل ها، کافه ها و... که از عمقِ تک تک شان قصه ها می توان روایت کرد. قصه زنی که درمیان انبوهی از جمعیت، سبزی های خشک شده ای که حاصل دسترنج اش است را پهن زمین می نماید و از خواص آن ها می گوید. یا شاید تنها ده قدم آن طرف تر، دخترک جوانی با صدایی خاص، اسامی و ویژگی کالایی را فریاد می زند و سعی در فروش محصولاتِ فروشگاهی دارد. محصولاتِ آرایشی و پوشاک که آن ها را برای نمونه، گاهی بر روی صورت خود و گاهی بر تن می نمایند تا شاید نظر مشتری را جلب نمایند. روایتی که حالا بسیاری از دختران در جهانی پسادانشجویی مشغول دادزنی، ویزیتوری، فروشندگی و دیگر مشاغل سخت و سنگین هستند. حقیقت تلخی است، اما درسال های اخیر تحصیلکردگان بیشتری به مشاغل این چنینی روی آورده اند که در بهترین حالت، گاهی کارگران یقه سفید تمام وقت و کارگاران ساده نیمه وقت با دستمزد های حداقلی هستند. مسئله ای که فقط به کلانشهر ها ختم نمی گردد و بدون شک در هر گوشه از شهر های کوچک و عظیم، آثاری از خود برجای می گذارد. اما این روایت ها، تنها دو دقیقه از بیکاری پنهان، اما مرئی در سطح جامعه است که سری دراز دارد.

جهانی پسادانشجویی و گرایش بانوان به مشاغل کاذب

اتفاقات خوب و بدِ جهانی پسادانشجویی همان سرنوشتِ متفاوتی است که سالانه برای 1 میلیون فارغ التحصیل دوره کارشناسی رقم می خورد که بدون شک شمار زیادی را بانوان تشکیل می دهند. بانوانی که تعداد اندکی از آن ها در موقعیت های مختلف، با حقوق و مزایای خوب مشغول به کار هستند، اما آمار ها نشان می دهد 80 تا 90 درصد آنان در سال های اولیه فارغ التحصیلی بیکار و تنها 10 درصد، با آزمون های استخدامی مشغول به کار می شوند. همچنین احتیاج مالی و تشنج اقتصاد امروز، گاهی مجالی برای حق انتخابِ کار و فعالیت اجتماعی به بانوان نمی دهد و همچنان متقاضی اشتغال در بازار کار، فارغ از جنسیت رو به افزایش است. در این میان اما، شرایط بعضی مشاغل بدین گونه است که هر فرد پس از فارغ التحصیلی، با هر سن و سال و با هر دانش و مهارتی از پس انجام آن برمی آید و تفاوتی بین آن ها وجود ندارد. درواقع؛ اشخاص، درجایگاهِ متناسب با تحصیلات و تخصص شان فعالیت نمی نمایند. همچنین، رکود و بیداد بیکاری در بازار های کاررسمی و ناتوانی کارجویان برای ورود به مشاغل شناخته شده و رسمی، باعث افزایش مشاغل کاذب و زیرزمینی در اقتصاد کشور می گردد. تا جایی که طبق آمارها، امروزه تعداد شاغلان در این بخش، بیش از 8 میلیون نفر است. مشاغل غیر تولیدی که منجر به ارائه خدمات خاص و یا عرضه یک کالا در جامعه نمی گردد، امکان رشد و گسترش در آن وجود ندارد و در نهایت، به عنوان شغل کاذب شناخته می شوند. این در صورتی است که، گویا درآمد وسوسه نماینده این شغل ها ماهانه به 4 تا 5 میلیون رسیده است. نکته ای که همچنان دانشجویان را از پذیرش مشاغلی با درآمد کمتر، اما رسمی تر و مرتبط با رشته تحصیلی شان بازمی دارد. جوانانی که تا به امروز حتی پیروز به تجربه یک ساعت کار در فضای واقعی یا همان رسمی نیز نشده اند که اصطلاحاً به آن ها بیکاران مطلق هم می گویند.

مصطفی اقلیما رئیس انجمن مددکاران ایران در این باره می گوید: در همه جهان تعاملی بین دانشگاه و وزارت کار وجود دارد که بتواند با توجه به احتیاج کشور، به حرفه و شغل های مختلف و متناسب با آن، دانشجو جذب نمایند. این به این معنی است که درب دانشگاه به صورت بی قاعده ای بر روی دانشجویان باز نیست. بلکه تناسب سازی رشته و کار باید در نظام آموزشی حرف اول را بزند. اما متاسفانه بسیاری از دانشگاه ها به لحاظ کارکرد و مدرک نیز ارزش خود را از دست داده اند. همچنین باید توجه کنیم که به بسیاری از مشاغل در کشور احتیاج داریم. اما با اصول و قواعدی که دختران ما حتی برای منشی گری، بازاریابی و... دوره های آموزشی 6 تا 9 ماهه طی نمایند تا بتوانند هم به لحاظ مهارتی و هم به لحاظ اخلاقی از پس انجام آن بربیایند. نه اینکه اولویت روابط عمومی بالا، ظاهر مناسب و شرایط عجیب و غریب باشد و به دختران ما آسیب بزند. اما پیگیری شغل های بی ربط، دانشجویان را بی انگیزه و شخصیت آن ها را خرد و هم به لحاظ کاری و مهارتی آن ها را فرسوده می نماید.

وی ادامه می دهد: امروزه استخدام های دولت نیز استخدام رسمی، قرارداد و روزمزد است. استخدامی که به صورت درون سازمانی در بسیاری از مشاغل از حسابداری گرفته تا بایگانی، افراد غیرتخصص مشغول به کار می شوند. افرادی که بین دوراهیِ بیکاری و شغل غیرمرتبط با مهارت شان قرارمی گیرند و قطعاً راه دوم را برمی گزینند. به طور مثال؛ سالانه 30 تا 40 هزار فارغ التحصیل روانشناس و تقریباً به همین تعداد دانشجو در دیگر رشته های دیگر، فارغ التحصیل می شوند. دانشجویانی که شاید با اجبار به سراغ درس و دانشگاه رفته باشند. چراکه روزی شرایط سخت کنکور و قبولی در دانشگاه را به جان خریده اند، پس آن رشته را ادامه می دهند و تسلیم راستای می شوند که نظام آموزش برای آن ها مقدر نموده است.

آسیبِ مشاغل کاذب زنگ خطری که به صدا درمی آید!

امروزه، مشاغل کاذب یا همان بیکاران نامرئی در جامعه توام با آسیب هایش، بیشتر دختران جوان و بانوان سرپرست را درگیر خود می نماید. شغلی که می تواند از منظر فرهنگی واجتماعی آثار منفی به دنبال داشته و باعث ایجاد مسائل روحی برای افراد جامعه و افزایش جرم و آسیب های اجتماعی گردد. دختران جوانی که برای تأمین هزینه های تحصیل خود و بانوان سرپرستی که برای تأمین هزینه های زندگی، تحصیل فرزندان و... در مشاغل خانگی و کارگاه های کوچک و در بسیاری از محیط های مخرب دیگر مشغول به کار هستند، اما هیچ تسهیلات و مزایای ویژه و قانونی برای آن ها در نظر گرفته نمی گردد. این بانوان به دلیل شرایط برخاسته از تحمیل مسئولیت های سنگین معیشتی، بدون هیچ امنیت جانی و روانی به امرار معاش می پردازند و طبیعی است که در معرض آسیب های اجتماعی قرار دارند. اما آمار های رسمی ارگان ها و نهاد های متولی کارگران به حساب نمی آیند و در عمل شاغلان بدون حقوق قانونی و بدون شناسنامه شغلی هستند.

رئیس انجمن مددکاران ایران در این باره می گوید: نکته این است که بسیاری از بانوان و دختران جوان به علت جو اجتماعی، فقر، تحصیلات خود و... به مشاغلی روی می آورند که در پایین ترین سطح شغلی قرار دارند و امتیاز خاصی برای آن ها تعریف نشده و بدون شک، آسیب هایی را به همراه خواهد داشت. چراکه بسیاری از دختران زمانی زیادی را در مقاطع مختلف تحصیلی، صرف درس و فراگیری رشته های نظری می نمایند که بعد از ورود به بازار کار، توانایی و تخصص انجام کاری را در محیط ندارند و عدم مهارت، مساوی با رشد شغل های ناسالم است. اما از طرفی، در رشته های عملی دانشگاهی نیز شرایط ویژه تری برای آن ها وجود ندارد، اما خب شانس بکار گیری افراد متخصص بیشتر است. گذشته از آن، دختران پس از اتمام تحصیل خود برای برطرف احتیاج مالی، فرار از بیکاری و در خانه نماندن و بسیاری از مسائل دیگر که فارغ التحصیلان با آن ها دست و پنجه نرم می نمایند، مجبوراند به کار های سطح پایین و تعریف نشده با حقوق اندک و ساعت کاری طولانی گرایش پیدا نمایند. اما علاوه بر آن، این مشاغل می تواند تک تک اعضای خانواده بانوان سرپرست را تحت تأثیر قرار دهد و آسیب منفی داشته باشد. چراکه اگر زنان سر پرست زمانی را برای نان آوری خانواده اختصاص دهند، دیگر زمانی ندارند تا به تربیت فرزندان بپردازند و شاید آن نسل در آینده درگیر آسیبی به مراتب خطرناک تر بگردد. مسئله ای که بی شک دغدغه بسیاری از بانوان شاغل در مشاغل رسمی و غیر رسمی بوده که باتوجه به شرایط در نظر گرفته شده توسط کارفرما و قوانین کلی اجرا شده در محیط کار، زنان به طور کلی فرصت کمتری دارند تا کنار خانواده و فرزندان شان باشند. شاید این مهم ترین نکته ای است که اکنون، احتیاج به تغییر و اصلاح اساسی در محیط اشتغال بانوان دارد تا نقش مادری و فعالیت اجتماعی در تعارض با یکدیگر نباشد.

مهاجرت و شهرنشینی، اجباری به بهانه اشتغال

مهاجرت و شهرنشینی امروزه، بی اختیار به اجباری بدل شده که زنان و مردانِ جویای کار را از حاشیه شهر ها و روستا ها به کلانشهر ها می کشاند؛ و بانوان نیز نقش پررنگی در این وادی پیدا نموده اند. چراکه در شرایط سخت، زنان روستایی اغلب بار سنگین فعالیت های کشاورزی، دامپروری، صنایع دستی را به دوش می کشند و دیده می گردد که تنگدستی گاهی زنانِ سرپرست خانوار و یا خانواده های روستایی را به سمت مشاغل سخت تر و سنگین تر از جمله؛ کولبری و کارگری در زمین های سخت زراعی و... می کشاند. اگر به مشاغل سالم روستایی بها داده نگردد و حمایت برای گسترش آن ها حداقلی باشد، اتفاق طبیعی است که افراد برای موقعیت بهتر به کلانشهر ها تمایل پیدا نمایند. بسیاری از جوانان، اما تصور می نمایند موقعیت شغلی در شهر ها بهتر و بیشتر است، اما در حقیقت؛ بر تعداد بیکاران افزوده و بسیاری از آن ها مشاغل کاذب در همین موقعیت ایجاد می گردد که در پسِ ظاهرِ فریبنده آن، افراد را به نحوی درگیر می نماید. از طرفی؛ در بازار کارِ مدرک محور شهری، معمولاً خانواده هایی که در مناطق روستایی از سواد بالا و تحصیلات دانشگاهی برخوردار نیستند و با توجه به شرایطشان زمانی که به شهر ها مهاجرت می نمایند، در یافتن شغل دچار مشکل می شوند. از طرفی دیگر؛ اگر تحصیلات دانشگاهی داشته باشند، شهر های کوچک و روستا ها محدود و شغل مناسب و درخور با توقعات شان برای آنان وجود ندارد. مسائلی باعث می گردد افراد بدون، چون و چرا به مهاجرت و شهرنشینی فکر نمایند و در بسیاری از موارد به شغل های ثانویه و کاذب روی بیاورند.

اقلیما عنوان می نماید: مسئله مهمی است که هنوز هم در بعضی از نقاط، نگاه و تفکر سنتی و بله اصطلاح مرد سالارانه بر روستا ها حاکم است. اتفاقی که در بسیاری از موارد زنان و دختران را از ادامه تحصیل و اشتغال بازمی دارد. علاوه بر آن، بانوان در چنین شرایطی تصمیم می گیرند تا به بافت های شهری و کلانشهر ها پناه بیاورند تا بتوانند به تمایل خود به تحصیل و اشتغال پاسخ بدهند. همچنین امروزه زنان، جوانان و بچه ها حلقه اصلی زنجیره مشاغل کاذب هستند که خیل عظیمی از بیکاران به کلانشهر مهاجرت نموده و بیکاری بر روی بیکاری انباشته می گردد. در این میان؛ نه تنها روستا ها جمعیت جوان و کارای خود را از دست داده بلکه شهر ها نیز بر سر بیکاری رقابت می نمایند. مسئله ای که امروزه ما را با تلفیقی از تضاد فرهنگی، فقر و آسیب اجتماعی روبرو می سازد.

وی گفت: راهکار مناسب در نهایت، حمایت همه جانبه مسولان از کشاورزی، صنایع دستی و دامداری و دامپروری است که باعنوان ارزش، برای بافت روستایی شناخته می گردد. همچنین گسترش و حمایت از شغل ها و ارائه تسهیلات مناسب به آن ها موجب می گردد تا زنان و مردان دلگرم کاری باشند که به آن مشغول اند. مسئله ای که فقدان آن موجب فقر و تنگدستی می گردد و افراد چاره ای جز پناه آوردن به بافت شهری ندارند.

آگهی های استخدام بانوان، آفتی بر جان اشغال سالم

امروزه آگهی ها به معضل جدی برای بانوان تبدیل شده است. چراکه اگر برای یافتن شغل به آن ها سری زده باشید، با انواع شرایط ظاهری و بهتر است بگوییم جنسیتی روبرو خواهید شد. همان شغل های رنگارنگ با حقوق و پورسانت های عالی در محیط محبت آمیز.

اقلیما می گوید: این روز ها دختران جوان تر با کمبود شغل و فشار های مالی چاره ای جز روی آوردن به اینگونه مشاغل ندارند. فضای مجازی نیز به عنوان بازویی قدرتمند به یاری افراد جویای کار آمده تا هرچه زودتر نیروی مورد احتیاج را به شرکت های احتیاجمند نیروی کار متصل نمایند. حالا دیگر کمتر کسی را می بینید که روزنامه را ورق بزنند و به دنبال شغل باشد. کافی است فقط کمی سایت های انتشار آگهی را بالا و پایین کنید تا با انبوهی از شرکت های عمومی و خصوصی روبرو شوید که به دنبال نیرو هستند. اما این بستر هم مانند خیلی فضا های دیگر از دسترس سودجویان در امان نمانده و با جستجوی ساده در این محیط، می بینیم که آگهی واقعی و غیر واقعی چه تفاوتی با یکدیگر دارند.

همچنین آگهی های زیادی در سایت ها و نرم افزار ها برای استخدام منتشر می گردد که در آن از افراد متقاضی می خواهد اطلاعات شخصی خود را ارسال کند. سوال هایی که برای استخدام نه تنها عجیب که غیر ضروری به نظر می رسند بلکه بسیار غیر اخلاقی است. آگهی هایی که پیشنهاد های رنگارنگ هم کم ندارد. مثلاً به دنبال منشی خصوصی هستند که به همراه مدیرعامل در مسافرت های کاری حضور پیدا کند. در روابط راحت باشد و محدودیت کمتری داشته باشد. بدیهی است که هیچ شرکت معتبری این چنین و به این صورت اقدام به جذب نیرو نمی نماید. اما در کل مجازی بودن توجیهی جالبی برای بی نظارتی نهاد ها بر اینگونه آگهی ها نیست. آگهی هایی که محیط کار آن ها، آسیب های غیر قابل جبرانی که به لحاظ روحی و جسمی به دختران جوان می رساند و بعد از آن تبعاتش را با هیچ شکایت و رسیدگی نمی توان از بین برد.

بی نهایت اس ام اس: اس ام اس عاشقانه، جدید، خنده دار

صبح مهریز: مجله فروش و راهکارهای بازاریابی مدرن و دیجیتالی