30 سال شیخ الاسلامی بهاءالدین و صدها یادگار ، شاهکارهایی که پس از 4 قرن پابرجاست - مجله سلو بلاگ

به گزارش خبرنگاران آنلاین به نقل از فارس، 3 اردیبهشت در تقویم رسمی کشور به نام عظیمداشت شیخ بهایی و روز معماری به ثبت رسیده، کسی که از زمان مرگش 4 قرن می گذرد اما در عمر 74 ساله اش چنان آثاری به جا گذاشته که از بیشتر انسان های امروزی زنده تر به نظر می رسد.

بهاءالدین محمدبن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی دانشمند نامداری که در بعلبک (لبنان امروزی) متولد شد، در اصفهان زندگی کرد و بنا به وصیتش در جوار امام هشتم به خاک سپرده شد؛ حکیم، علامه، فقیه، عارف، ستاره شناس، ریاضیدان، شاعر، فیلسوف، معمار، ادیب و در یک کلمه همه چیزدان که آثارش عقل بشر امروزی را متحیر می نماید.

زمانی که اصفهان دومین شهر عظیم دنیا اسلام بود

اگر چه بالغ بر 100 کتاب و رساله از شیخ بهایی برجای مانده اما آنچه امروز این نام را زبانزد نموده آثار تاریخی به جای مانده در اصفهان است، اصفهانی که تا پیش از صفویه شهری همچون سایر شهرها در فلات مرکزی ایران بود اما به واسطه پایتختی اش در یک دوره طولانی و حضور علمایی همچون شیخ بهایی در آن موقع به دومین شهر عظیم دنیا اسلام پس از بغداد تبدیل شد.

بنا به نسخه ای به خط شیخ بهایی که در سال 995 قمری در قزوین نوشته شده است، وی هنگام ورود به ایران سیزده ساله بود، پدرش عزالدین حسین عاملی به خاطر اذیت شیعیان آن منطقه توسط دولت عثمانی از یک سو و دعوت شاه طهماسب صفوی برای حضور در ایران، به سوی ایران رهسپار شد؛ وقتی او 17 ساله بود، پدرش از سوی شاه طهماسب به شیخ الاسلامی اصفهان (مهم ترین سِمت روحانیت در آن موقع) منصوب شد.

شخصیت علمی و ادبی و اخلاق و پارسای او باعث شد تا پس از پدر از 43 سالگی شیخ الاسلام اصفهان گردد و در پی انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان (در 1006 قمری)، از 53 سالگی تا آخر عمر (74 سالگی) سِمت شیخ الاسلامی پایتخت صفوی را در دربار مقتدرترین شاه صفوی، شاه عباس اول بر عهده داشته باشد.

تقسیم آب زاینده رود به محلات اصفهان و روستاهای مجاور رودخانه، ساخت گلخن گرمابه ای است که هنوز در اصفهان مانده معروف به حمام شیخ بهایی و طراحی منارجنبان اصفهان که هم اکنون نیز پابرجاست به او نسبت داده می گردد، بنا به روایتی شیخ بهایی را احتمالاً بنیان گذار تهیه نان سنگک، حلواشکری و فرنی می دانند.

طوماری که از یک رود هزاران رود ساخت

در احاطه وی در مهندسی تردید نیست و بهترین نمونه که هنوز در میان است، تقسیم آب زاینده رود به محلات اصفهان و قرای مجاور رودخانه است که معروف است هیأتی در آن موقع از جانب شاه عباس به ریاست شیخ بهایی مأمور شده و ترتیب بسیار دقیق و درستی با منتهای عدالت و دقت علمی در باب حق آب هر ده و آبادی و محله و بردن آب و ساختن مادی ها داده اند که هنوز به همان ترتیب معمول است و اصل طومار آن در اصفهان هست.

گرمابه ای با یک شمع

مردم اصفهان از دیرباز همیشه عقیده داشته اند که گلخن آن گرمابه را بهایی چنان ساخته که با شمعی گرم می شد و در زیر پاتیل گلخن فضای تهی تعبیه نموده و شمعی افروخته در میان آن گذاشته و آن فضا را بسته بود و شمع تا مدت های مدید همچنان می سوخت و آب حمام بدان وسیله گرم می شد و خود گفته بود که اگر روزی آن فضا را بشکافند، شمع خاموش خواهد شد و گلخن از کار می افتد و چون پس از مدتی به تعمیر گرمابه پرداختند و آن محوطه را شکافتند، فوراً شمع خاموش شد و دیگر از آن پس نتوانستند بسازند.

سرانجام دادن به اختلاف علما بر سر قبله

معین سمت قبله مسجد امام به مقیاس چهل درجه انحراف غربی از نقطه جنوب از شاهکارهای شیخ بهایی بود که با این کار به سلسله اختلاف نظرهایی که مفتیان ابتدای عهد صفوی راجع به تشخیص قبله عراقین در مدت یک قرن و نیم بر سر آن اختلاف داشتند، سرانجام داد.

شهری که مدیون شیخ بهایی است

در رابطه با تأسیس شهر نجف آباد نیز گفته می گردد در دوره حکومت شاه عباس صفوی در حدود سال 1022 ه. ق مقداری هدایا و نذورات و جواهرات و پول نقد که بار چندین شتر بود از طرف شاه عباس برای حرم علی بن ابی طالب(ع) به نجف فرستاده شد، قافله شتران در این سرزمین باز ایستادند و کوشش شتربانان برای حرکت دادن شتران به جایی نرسید. خبر به شیخ بهایی رسید. شیخ فرمود دیشب در عالم رؤیا شاه نجف را زیارت کردم. فرمود شتران را برهانید و بارشان را به صرف آباد کردن این محل مصرف کنید که اصلح همین است این سخن شیخ مورد تأیید پادشاه نهاده شد، نجف آباد نقشه معماری و شهرسازی پیشرفته ای دارد که گفته می گردد نقشه اصلی آن از سوی شیخ بهایی ترسیم شده است.

از دیگر کارهای علمی که به شیخ نسبت می دهند طرح ریزی کاریز نجف آباد اصفهان است که به نام قنات زرین کمر، یکی از عظیم ترین کاریزهای ایران است، از مظهر این قنات تا انتهای آبخور آن 9 فرسنگ است و به 11 جوی بسیار عظیم تقسیم می گردد.

نماد کارآفرین نمونه

از سال 1383 شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان جشنواره ای به نام شیخ بهایی برگزار می نماید، موضوع این جشنواره فن آفرینی و کارآفرینی است و برگزارکنندگان آن معتقدند شیخ بهایی نمادی از کارآفرینی است.

سرانجام یک عمر پر برکت

دوازدهم شوال 1030 ق (یا 1031 ق) مرگ به پیشواز شیخ بهایی آمد، او نیز سبکبال به سوی معبود پر کشید، گفته می گردد بیش از پنجاه هزار نفر مردم اصفهان در تشییع جنازه او شرکت داشتند، اصفهان پایتخت صفویه غرق در ماتم بود، ملامحمد تقی مجلسی بر وی نماز گزارد و سپس پیکرش را به مشهد مقدس برد و بنابر وصیتش او را در خانه اش که نزدیک حرم امام رضا علیه السلام قرار داشت، به خاک سپردند.

سال 1383 انجمن مفاخر معماری ایران مراسمی را در روز 3 اردیبهشت مصادف با سالروز تولد شیخ بهایی برپا کرد و پیشنهاد کرد تا این روز به نام روز معماری شناخته گردد، سال 2009 از سوی یونسکو به نام سال عظیمداشت شیخ بهایی نامگذاری شد و از این سال (1388) روز 3 اردیبهشت به طور رسمی به عنوان روز معماری در ایران پذیرفته شده و در تقویم رسمی ایران نیز ثبت شد.

از اشعار معروف شیخ بهایی:

همه روز روزه رفتن، همه شب نماز کردن/ همه ساله حج نمودن، سفر حجاز کردن

ز مدینه تا به مکه، به برهنه پای رفتن/ دو لب از برای لبیک، به وظیفه باز کردن

به معابد و مساجد، همه اعتکاف جستن/ ز مناهی و ملاهی، همه احتراز کردن

شب آدینه ها نخفتن، به خدای راز گفتن/ ز وجود بی احتیاجش، طلب احتیاج کردن

به خدا قسم که آن را، ثمر آن قدر نباشد/ که به روی ناامیدی در بسته بازکردن

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا