از شایعه تا واقعیت واکسن سینوفارم - مجله سلو بلاگ

مسعود ضیایی در گفت وگو با خبرنگاران اظهار کرد: چند روزی است که یک نامه خطاب به فرهنگستان علوم پزشکی از سوی گروه سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز منتشر شده که موجی از نگرانی را ایجاد کرده است و آن نگرانی این است که واکسن سینوفارم که 81 درصد واکسن های مورد استفاده در ایران است چرا فقط پنج درصد کاهش ابتلا داشته است.

وی با بیان اینکه هر چند در جدول منتشره هر سه واکسن اثر بخشی مطلوبی در کاهش بستری و فوت داشته اند و بسیار امیدوارانه است، اما شرحاتی لازم است، اضافه کرد: در مطالعه شیراز تاثیر جلوگیری از عفونت مورد مطالعه قرار گرفته است نه پیشگیری از ابتلای علامت دار.

وی ادامه داد: در فضای مجازی کاربران سوالاتی از این قبیل پرسیده اند که چگونه ممکن است یک واکسن فقط پنج درصد در کاهش ابتلا سهم داشته ولی دز کاهش بستری بالای 55 درصد سهم داشته است؟؛ بازه زمانی و توزیع سنی مشارکت کنندگان مطالعه چه بوده است؟؛ نحوه سنجش پیامدها در مطالعه چگونه بوده است؟ خود گزارش دهی یا تست؟؛ سنجش پیامد 14 روز بعد از دوز دوم در مشارکت کنندگان چگونه بوده است؟؛ نوع مطالعه چه بوده است؟ گروه مورد و شاهد چگونه انتخاب شده است؟؛ چرا نامه ای با گزاره های مبهم به وزارت بهداشت اعلام نشده و به فرهنگستان علوم پزشکی ارسال شده است؟؛ فرهنگستان علوم پزشکی با چه هدفی خطاب این نامه قرار گرفته است؟؛ نامه مربوط به یک ماه قبل است و امروز منتشر شده است. در این مدت یقیناً گزارش مفصل تهیه شده است. چرا در این چند ساعت که اینگونه ابهامات در فضای مجازی منتشر شده اقدام به انتشار گزارش مفصل نکردید؟.

این متخصص عفونی با بیان اینکه این سوالات طبیعی است و باید پاسخ مناسب را به جامعه القا کرد، بیان نمود: در مطالعه شیراز ابتدا عفونت مدنظر محققین بوده است نه بیماری های علامت دار، این دو کلمه با دو جهانی کاملا متفاوت هستند یعنی امکان دارد بیماری عفونت را کسب کرده؛ اما بیماری علامت دار نداشته باشند یا اصطلاحاً ناقل بماند.

رئیس مرکز تحقیقات بیماری های عفونی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند و فوکال پویینت علمی مراقبت و مدیریت بیماری های عفونی شرح داد: انتظار ما از جلوگیری از عفونت در واکسن های دیگر هم حداکثر 45 درصد بوده است که واکسن آسترازنکا و اسپوتنیک ارقام به این درصد نزدیک است، اما در مورد سینوفارم عدد فرق دارد.

وی ادامه داد: آخرین مطالعات تا انتهای آگوست 2021 نشان می دهد واکسینه های مبتلا به عفونت در طی شش روز اول پاک می شوند، اما غیر واکسینه ها تا مدت ها بیش از سه یا چهار هفته می توانند ویروس را منتشر کنند.

وی با اشاره به مطالعه ای در اصفهان بر روی 540 هزار فرد واکسن شده کامل و مقایسه با گروه های واکسین شده، اضافه کرد: شانس ابتلا در افراد واکسینه نشده 18 برابر بیشتر از افراد واکسینه شده کامل بوده است و شانس بستری در افراد واکسینه نشده 11.5 برابر بیشتر از افراد واکسینه شده کامل بوده است.

وی با بیان اینکه شانس مرگ در افراد واکسینه نشده 12 برابر بیشتر از افراد واکسینه شده کامل بوده است، اظهار کرد: در اصفهان اثربخشی واکسن ها در برابر ابتلا به بیماری کووید آنالیز شده؛ نه اثربخشی در برابر ابتلا به عفونت.

وی با اشاره به بیانیه مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت، ادامه داد: این نتایج یک گزارش اولیه بوده است و نتایج نهایی پژوهش پس از تشکیل فازهای بعدی تحقیق، برای سیاست گذاری مورد استفاده قرار می گیرد.

آنالیزهای بیشتری لازم است

ضیایی ادامه داد: میزان کارایی واکسن ها با توجه به اپیدمی واریانت مختلف ویروس، کاملاً فرق دارد و نمی توان در این آنالیز اولیه به طور دقیق آن ها را با هم مقایسه کرد، به نحوی که میزان واکسیناسیون سینوفارم در پیک اپیدمی دلتا بوده و بقیه واکسن ها در زمان های دیگری تزریق شده است و به همین دلیل برای مقایسه دقیق تر به آنالیز نهایی به روش کوهورت در طی ماه های بعدی نیاز دارد.

وی با بیان مهم ترین هدف واکسیناسیون علیه کرونا ویروس در جهان، اضافه کرد: کاهش موارد شدید منجر به بستری و مرگ ناشی از بیماری مهم ترین اهداف است که در همین نتایج اولیه نیز به خوبی مشخص شده و تقریباً تمامی واکسن های مورد مطالعه به این هدف رسیده اند.

این متخصص بیماری های عفونی اضافه کرد: بیانیه مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت فارس با توجه به شرحاتی که داده شد برخلاف آنچه برخی شبکه های معاند به آن پرداخته اند انجام واکسیناسیون کشوری استراتژی بسیار کارآمدی برای مقابله با بیماری کووید 19 در کشور بوده و نتایج آن را در کاهش قابل ملاحظه موارد شدید منجر به بستری و مرگ علی رغم موج سهمگین واریانت دلتا در کشور شاهد هستیم و همچنین برای قضاوت هر پژوهشی باید منتظر داوری علمی مقاله و چاپ آن در مجلات علمی معتبر باشیم.

موانع مهم سر راه واکسیناسیون

وی ادامه داد: ما اکنون در شرایطی قرار گرفته ایم که واکسیناسیون نوبت اول تقریباً به 60 درصد می رسد، اما واکسیناسیون نوبت دوم همچنان پایین است و موانع زیادی بر سر راه واکسن وجود دارد.

این متخصص عفونی اضافه کرد: با یک آنالیز علم محور بر اساس مطالعات کاملاً شناسنامه دار مشابه آنچه مرکز افکارسنجی دانشجویان انجام داده است، دو عامل بسیار مهم به عنوان موانع سر راه واکسیناسیون وجود دارد؛ یکی عدم اعتماد به واکسن و دیگری عوارض واکسن.

ضیایی بیان نمود: بدترین اتفاقی که می تواند در این زمان رخ بدهد، این است که ما بدون اینکه قصدی داشته باشیم آمار و اطلاعات غلط را در زمان نامناسب پخش کنیم و این باعث کاهش اعتماد مردم می شود؛ فراموش نکنیم باید به طور کامل با مردم رو راست باشیم.

وی با بیان اینکه معضل ما اکنون بروز نبودن اطلاعات و یا انتشار اطلاعات غلط یا نامناسب در زمان نامناسب است، یادآور شد: مردم بدانند واکسیناسیون به تنهایی کافی نیست باید در کنار آن برای اینکه بتوانیم به حداکثر کارایی برسیم تمام پروتکل های بهداشتی را رعایت کنیم.