خبرنگاران کرونا و افزایش چرخش نفوذ از غرب به شرق

به گزارش مجله سلو بلاگ، تهران- خبرنگاران- بعضی از اندیشمندان و صاحبنظران مطرح دنیا معتقدند بحران کرونا در دنیا نه تنها باعث تغییر در ساختار بین المللی قدرت و افزایش چرخش قدرت و نفوذ از غرب به شرق می گردد بلکه این بحران دستکم برای چندین سال بیشتر دولت ها را مجبور خواهد نمود به درون گرایی روی آورند و به جای تمرکز بر اتفاقاتی که فراتر از مرزهای شان روی می دهد، بر مواردی متمرکز شوند که درون این مرزها رخ می دهد.

شیوع ویروس کرونا به عنوان یک پدیده جهانی که تبعات جانی و مالی زیادی را درپی داشته است، اکنون در جوامع و مراکز تحقیقاتی و برای اندیشمندان این پرسش را مطرح نموده که جهان پسا کرونا چگونه خواهد بود و بر فرآیندهای اجتماعی، سیاسی و مالی در سراسر جهان چه تاثیری خواهد داشت؟

نشریه فارن پالسی نیز در همین باره در تحلیلی نقطه نظرات اندیشمندان و دانشمندان مطرح جهانی درباره جهان دوره پساکرونا را جویا شده و نوشته است که همه گیری ویروس کرونا همچون سقوط دیوار برلین و ورشکستگی بانک بزرگ لیمن برادرز آمریکا، یک رویداد درحال گسترش در جهان است که تبعات فراگیر آن را می توان بیش از امروز تصور کرد.

این نشریه به نقل از این دانشمندان توضیح داد همان طور که این بیماری، جان ها را گرفته، بازارها را مختل نموده و صلاحیت دولت ها را در معرض نمایش گذاشته است، منجر به تغییر دائمی قدرت سیاسی و مالی در جهان می گردد.

تقویت ناسیونالیسم

استفان والت کارشناس سیاسی و استاد روابط بین الملل در دانشگاه هاروارد اهل ایالات متحده آمریکا می گوید: همه گیری کرونا، دولت ها را قدرتمند و ناسیونالسیم (ملی گرایی) را تقویت می نماید. دولت ها از هر نوعی، دست به اقدامات فوری برای مدیریت این بحران خواهند زد. ویروس کووید - 19 همچنین چرخش قدرت و نفوذ از غرب به شرق را افزایش می دهد.

کره جنوبی و سنگاپور بهترین پاسخ را به شیوع کرونا داده اند و چین پس از اشتباهات اولیه، خوب واکنش نشان داده است اما پاسخ در اروپا و آمریکا کند و گزینشی بوده و شرایط برند غرب را خدشه دار نموده است.

آنچه تغییر نمی نماید، ماهیت اساسا متضاد سیاست جهانی است. بلایای پیشین شامل همه گیری آنفلوانزا در سال های 1918 و 1919، نتوانست به رقابت قدرت های بزرگ جهان خاتمه دهد و شروعی برای دوره تازه همکاری های جهانی باشد، کووید - 19 هم نخواهد توانست.

در این دوره شاهد عقب نشینی بیشتر جهانی سازی بیش از حد معمول خواهیم بود، زیرا شهفرایندان از دولت های ملی انتظار محافظت از خود را دارند و کشورها و شرکت ها درصدد کاهش آسیب پذیری در آینده هستند.

کوتاه سخن آن که کووید - 19 جهانی را خلق می نماید که از شکوفایی، آزادی و گشایش کمتری برخوردار است. نباید چنین می شد، اما ترکیب یک ویروس مرگبار، برنامه ریزی ناکافی و رهبران نالایق، بشریت را در جهتی تازه و نگران نماینده قرار داده است.

خاتمه جهانی شدن

رابین نیبلت رییس مرکز مطالعاتی چاتم هاوس گفت: همه گیری ویروس کرونا می تواند پشت شتر جهانی سازی مالی را بشکند. رشد مالی و قدرت نظامی چین، همین حالا هم عزم دو حزبی را در آمریکا ایجاد نموده تا چین را از فناوری پیشرفته و مالکیت فکری نشات گرفته از آمریکا، جدا و متحدان را به دنبال کردن این فرایند مجبور نمایند.

افزایش فشار افکار عمومی و سیاسی برای تحقق اهداف کاهش انتشار گازهای آلاینده (کربن)، اعتماد شرکت های زیادی را به زنجیره های عرضه از راه دور زیر سوال برده است. کووید - 19، دولت ها، شرکت ها و جوامع را مجبور می نماید ظرفیت خود برای کنار آمدن با دوره های بلندمدت خودانزوایی مالی را بالا برند.

بعید است که در این شرایط، جهان به ایده جهانی سازی متقابلا سودمند بازگردد که شرایط اوایل قرن 21 را تعریف می کرد. همچنین درنبود انگیزه برای حفاظت از دستاوردهای مشترک حاصل از یکپارچگی مالی جهانی، معماری حاکمیت مالی جهانی که در قرن 20 پایه گذاری شد، به سرعت از بین می رود.

در آن صورت، رهبران سیاسی باید برای ادامه همکاری های بین المللی و عدم بازگشت به رقابت ژئوپلیتیکی آشکار، خویشتنداری بالایی از خود نشان دهند. رهبرانی که با اثبات قدرت مدیریت شان در بحران کرونا به شهفرایندان، می توانند بعضی سرمایه های سیاسی را برای خود فراهم نمایند اما آنها که شکست می خورند، مقاومت در برابر وسوسه سرزنش و مقصر دانستن دیگران برای این شکست، برایشان سخت خواهد شد.

جهانی سازی بیشتر چین محور

کیشور محبوبانی دیپلمات برجسته و استاد و سرپرست دانشکده خط مشی عمومی در دانشگاه ملی سنگاپور گفت: همه گیری کووید - 19 اساسا جهات مالی جهانی را تغییر نمی دهد بلکه تنها تغییری که از قبل شروع شده را سرعت می بخشد، یعنی حرکت از جهانی سازی آمریکا محور به جهانی سازی بیشر چین محور.

چرا این فرایند ادامه می یابد؟ جمعیت آمریکا ایمان به جهانی سازی و تجارت جهانی را از دست داده است. توافق های تجارت آزاد با یا بدون دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا، سمی است.

در مقام مقایسه، چین ایمان را از دست نداده است، چرا؟ دلایل تاریخی عمیق تری وجود دارد. رهبران چین اکنون به خوبی می دانند که قرن تحقیر چین از 1842 تا 1949 حاصل خودرضامندی و کوشش بی فایده رهبران این کشور برای قطع ارتباط با جهان بود. در عوض، رستاخیز مالی چند دهه گذشته چین نتیجه تعاملات جهانی این کشور بوده است.

مردم چین یک انفجار اعتماد فرهنگی را تجربه نموده و به این باور رسیده اند که می توانند در هر مکانی رقابت نمایند.

از این رو، همانطور که در کتاب جدیدم تحت عنوان آیا چین برنده شده است، مطرح کردم، آمریکا دو گزینه دارد. اگر هدف اصلی آمریکا حفظ فزونی جهانی باشد، مجبور است در یک رقابت ژئوپلیتیکی با حاصل جمع صفر از نظر مالی و سیاسی با چین شرکت کند.

حال اگر هدف آمریکا بهبود رفاه مردم این کشور باشد که شرایط اجتماعی شان رو به وخامت گذاشته است، باید با چین همکاری کند. مشاور خردمند پیشنهاد می نماید که همکاری، گزینه بهتر است. با این حال، با توجه به فضای سیاسی سمی آمریکا در قبال چین، امکان موفقیت رویکرد مشاور خردمند وجود ندارد.

پوست اندازی دموکراسی ها

جان ایکنبری نظریه پرداز روابط بین الملل و سیاست خارجی آمریکا می گوید در کوتاه مدت، این بحران به مناظرات در خصوص راهبرد بزرگ غرب در همه اردودگاه های مختلف دامن می زند. ملی گرایان و ضدجهانی گراها، مخالفان چین و حتی انترناسیونالیست های لیبرال جملگی شواهد جدیدی برای جمع بندی نظرات خود خواهند دید.

با توجه به زیان مالی و فروپاشی اجتماعی که در حال آشکار شدن است، مشاهده چیزی چون تقویت حرکت به سوی ملی گرایی، رقابت در سطح قدرت های بزرگ، جداشدن استراتژیک و موارد دیگر، سخت است.

اما همانند دهه های 30 و 40 میلادی، ممکن است یک جریان متضاد به آهستگی شکل گیرد، جریان اینترناسیونالیسمی مشابه با آنچه فرانکلین دی، روزولت و بعضی سیاستمداران دیگر در دوره قبل از جنگ و همزمان با آن، ترویج می دادند.

فروپاشی اقتصاد جهانی در دهه 30 نشان داد که جوامع مدرن چقدر به هم مرتبط بودند و نسبت به آنچه روزولت از آن به عنوان شیوع یاد می کرد، تا چه حد آسیب پذیر بودند.

آمریکا بیش از آن که از سوی قدرت های بزرگ تهدید گردد، از طرف نیروهای عمیق فرایند مدرنیته تهدید می شد. آنچه روزولت و دیگر اینترناسیونالیست ها درپی اش بودند، یک نظم پساجنگی بود که یک نظام باز مبتنی بر اشکال جدید محافظت و ظرفیت های مدیریت وابستگی متقابل را به وجود می آورد.

آمریکا نمی توانست به آسانی در داخل مرزهایش پنهان گردد، اما برای فعالیت در یک نظم باز پساجنگی، به ایجاد زیرساختی جهانی برای همکاری های چندجانبه احتیاج بود.

از این رو، آمریکا و دیگر دموکراسی های غربی احتمالا این بار نیز از جهت مشابه واکنش ها عبور می نمایند، واکنش هایی که تحت تاثیر حس آسیب پذیری است. این واکنش ها در ابتدا ممکن است ملی گرایانه تر باشد، اما در طولانی مدت، این دموکراسی ها با بیرون آمدن از پوسته خود، شکل جدیدی از اینترناسیونالیسم عملگرایانه و حفاظتی می یابند.

سود کمتر، اما ثبات بیشتر

شان کی. اونیل می گوید که کووید - 19 در حال تضعیف اصول اساسی فراوری جهانی است. شرکت ها اکنون به بازنگری و کاستن از زنجیره های تامین چند ملیتی و چند مرحله ای که امروزه بر فرایند فراوری مسلط است، مجبور خواهند شد.

زنجیره های جهانی تامین پیش از این تحت فشار بوده اند که دلیل آن به لحاظ مالی، افزایش هزینه های کارگری در چین، جنگ تجاری دونالد ترامپ و پیشرفت در بخش روباتیک، اتوماسیون و چاپ سه بعدی بود.

از منظر سیاسی نیز، از دست رفتن مشاغل بویژه در اقتصادهای تکامل یافته به این فرایند دامن می زد. کووید - 19 بسیاری از این ارتباطات را از بین برده است. تعطیلی کارخانه ها، باعث شده فراورینمایندگان دیگر و حتی بیمارستان ها، داروخانه ها، سوپرمارکت ها و خرده فروشی ها از دسترسی به محصولات مورد نظر محروم شوند.

دولت ها وارد عرصه می شوند و صنابع راهبردی را مجبور می نمایند تا طرح های حمایتی داخلی را ترسیم نمایند.

کوچکتر، فقیر تر و خسیس تر

شیوشانکار منوناین همه گیری در سه حوزه تاثیر دارد: نخست، شیوع ویروس کرونا، سیاست های ما چه در داخل کشورها و در رابطه بین کشورها را تغییر می دهد. جوامع و حتی لیبرال ها به سوی قدرت دولت ها چرخش نموده اند. موفقیت نسبی دولت ها در غلبه بر این بیماری همه گیر و تاثیرات مالی آن باعث تشدید یا تضعیف موضوعات امنیتی و قطب بندی های اخیر در جوامع می گردد.

تجربه نشان می دهد که مستبدان یا پوپولیست ها در مدیریت این همه گیری بهتر از سایرین نیستند. در واقع، کشورهایی چون کره جنوبی و تایوان که واکنش اولیه و موفقیت آمیزی نشان دادند، کشورهای دموکراتیک بوده اند، نه کشورهایی که از سوی رهبران پوپولیست یا مستبد اداره می شوند.

دوم آن که، این شرایط به معنای خاتمه جهان مرتبط به هم نیست. همه گیری خود گواهی بر وابستگی ما به هم است. اما در همه جوامع، نوعی چرخش به درون و کوشش برای یافتن استقلال و کنترل سرنوشت خود وجود دارد. ما به سمت جهانی حرکت می کنیم که فقیرتر، خسیس تر و کوچکتر است.

بالاخره آن که، نشانه هایی از امید و حس خوب وجود دارد. هند در طرحی ابتکاری، ویدئو کنفرانسی را با شرکت رهبران جنوب آسیا برگزار کرد تا یک واکنش منطقه ای مشترک نسبت به این تهدید تدوین گردد. اگر این همه گیری سبب گردد ما متوجه منافع حاصل از همکاری چند جانبه در قبال مسائل بزرگ جهانی شویم، این ویروس به یک هدف مفید خدمت خواهد نمود.

احتیاج آمریکا به یک راهبرد جدید

جوزف نای نظریه پرداز جنگ نرم و دیپلماسی عمومی می گوید: ترامپ در سال 2017 یک راهبرد جدید امنیت ملی اظهار داشت که بر رقابت قدرت های بزرگ متمرکز بود. کووید - 19 نشان می دهد که این راهبرد، کافی نیست. حتی اگر آمریکا به فزونی خود به عنوان یک قدرت بزرگ ادامه دهد، نمی تواند به تنهایی از امنیت خود محافظت کند.

در بحث تهدیدهای فراملی همچون کووید - 19 و تغییرات آب و هوایی، فکر کردن به فزونی آمریکا بر سایر کشورها، کافی نیست. کلید موفقیت، آموختن اهمیت تشریک قدرت با دیگران است. همه کشورها منافع خود را در اولویت قرار می دهند، سوال مهم این است که این منفعت تا چه اندازه گسترده یا محدود تعریف می گردد. کووید - 19 نشان می دهد که ما نتوانسته ایم راهبردمان رابا این جهان جدید تطبیق دهیم.

تاریخ نویسان کووید - 19

جان الن گفت که همان گونه که همیشه بوده است، تاریخ کووید - 19 از سوی افرادی که بر این بحران غلبه نموده اند، نوشته خواهد شد. هر کشور و هر فردی، فشار اجتماعی این بیماری را به شکل هایی جدید و قوی تجربه می نماید.

بی تردید، آن کشورهایی که ایستادگی نمایند چه به سبب سیستم های مالی و سیاسی منحصر به فرد خود یا از منظر بهداشت عمومی، در برابر کشورهایی که به نتیجه متفاوت و ویرانگری دست یافته اند، ادعای پیروزی خواهند کرد.

برای بعضی، این امر به مثابه پیروزی بزرگ و قاطع برای دموکراسی، چند جانبه گرایی و مراقبت های بهداشتی جهانی است و برای بعضی دیگر، نمایانگر منافع معین حاصل از حاکمیت های استبدادی و قاطع است.

در هر حال، این بحران باعث تغییر در ساختار بین المللی قدرت خواهد شد، به شیوه هایی که ما تنها در ابتدای تصور آن هستیم.

لاری گرت: مرحله جدید سرمایه گذاری جهانی

شوک اصلی وارده شده به نظام مالی و مالی جهانی، درک این موقعیت است که زنجیره های تامین و شبکه های توزیع جهانی عمیقا در برابر اختلالات ایجاد شده، آسیب پذیرند. از این رو، همه گیری ویروس کرونا نه تنها تاثیرات مالی درازمدت دارد، بلکه به تغییر اساسی بیشتری منتهی می گردد.

جهانی شدن به شرکت ها امکان داد، فراوری را در اقصی نقاط جهان راه اندازی نمایند، محصولات شان را در لحظه در اختیار بازارها قرار دهند و از این طریق، هزینه های انبار و ذخیره سازی را دور بریزند. محصولاتی که برای بیش از چند روز در قفسه ها می ماند، به عنوان یک شکست در بازار در نظر گرفته می گردد.

کووید - 19 نشان داده که عوامل بیماری زا نه تنها افراد را مبتلا می نمایند، بلکه می توانند نظام تامین لحظه ای کالاها و محصولات را نیز مختل نمایند.

ریچارد هاس: موارد بیشتری از کشورهای ناکام

بحران کرونا دستکم برای چندین سال بیشتر دولت ها را مجبور خواهد نمود به درون گرایی روی آورند و به جای تمرکز بر اتفاقاتی که فراتر از مرزهای شان روی می دهد، بر مواردی متمرکز شوند که درون این مرزها رخ می دهد.

با توجه به ضرورت اختصاص منابع برای بازسازی داخلی و مقابله با تبعات مالی این بحران، از نظر من با درنظرگرفتن آسیب پذیری زنجیره تامین، شاهد حرکات بیشتر به سوی خودکفایی گزینشی، مخالفت بیشتر با مهاجرت گسترده و حتی تعهد و تمایل کمتر برای مقابله با مسائل منطقه ای و جهانی خواهیم بود.

انتظار دارم که کشورهای بسیاری در بهبودی از این بحران، دچار مشکل شوند و ضعف کشورها یا پدیده کشورهای شکست خورده، به ویژگی بارزتر جهان تبدیل گردد.

کوری شیک: شکست آمریکا در رهبری جهان

آمریکا به دلیل منفعت طلبی محدود دولت این کشور و ناکارآیی مخرب، دیگر به عنوان رهبر بین المللی در نظر گرفته نخواهد شد. تاثیرات جهانی این بیماری همه گیر می توانست تا حد زیادی کاهش یابد، اگر سازمان های بین المللی اطلاعات بیشتر و زودتری فراهم می کردند تا دولت ها زمان بیشتری برای آمادگی و راهنمایی منابع به سمت احتیاجها داشته باشند. واشنگتن در آزمون رهبری شکست خورده است.

نیکلاس برنز: قدرت روح بشری

کووید - 19 بزرگترین بحران جهانی قرن حاضر است. عمق و گستره این بیماری، بزرگ است. این بحران سلامت، همه هفت میلیارد و 800 میلیون انسان در کره خاکی را تهدید می نماید.

تاثیر بحران مالی و مالی حاصل از آن می تواند از رکود بزرگ سال های 2008 و 2009 بیشتر باشد. هر بحرانی می تواند شوکی بزرگ باشد که نظام بین المللی و توازن قدرت را به شیوه ای که می دانیم، تغییر دهد.

تا به امروز همکاری بین المللی به شکل تاسف آوری ناکافی بوده است. اگر آمریکا و چین به عنوان قدرتمندترین کشورهای جهان نتوانند اختلافات خود را درباره اینکه کدامیک مسئول بحران کنونی هستند، کنار گذارند، در آن صورت اعتبار دو کشور به طور قابل توجهی آسیب خواهد دید.

اگر اتحادیه اروپا نتواند یاری های هدفمند بیشتری در اختیار 500 میلیون شهفرایند خود قرار دهد، دولت های ملی ممکن است در آینده سهم بیشتری از اختیارات خود را از بروکسل بازپس گیرند. در آمریکا، آنچه در معرض خطر است، توان دولت فدرال در تامین اقدامات موثر برای خشکاندن ریشه این بحران است.

با این حال، در همه کشورها نمونه های فراوانی از قدرت روح بشری وجود دارد؛ شامل پزشکان، پرستاران، رهبران سیاسی و مردم عادی که از خود قدرت انعطاف پذیری، تاثیرگذاری و رهبری نشان می دهند.

این مساله، این امیدواری را به وجود می آورد که مردان و زنان سراسر جهان می توانند در واکنش به این چالش فوق العاده به پیروزی دست یابند.