صرفه جویی پنهان در مصرف آب
به گزارش مجله سلو بلاگ، آب پنهان یا آب مجازی، آبی است که در مراحل مختلف تهیه، فراوری و ارائه یک محصول (غذا، کالا، انرژی یا خدمات) به صورت مستقیم یا غیرمستقیم استفاده می گردد.
به گزارش خبرنگاران، آب یکی از منابع ارزشمند و حیاتی در زندگی روزمره افراد بوده و تصور نبود و یا حتی کاهش این ماده حیاتی هم بسیار سخت است.
همه افراد از آب به اشکال مختلفی استفاده می نمایند. در نوشیدن، پخت و پز و شست وشو معمولاً آب زیادی مصرف می گردد، اما باید بدانیم که، در فراوری غذا، کاغذ، لباس و تقریباً هر محصول دیگری از آب استفاده می گردد.
آب های آشکار و روان، گاهی باعث فراموشی بخش مهمی از آب می شوند که به عنوان آب پنهان یا مجازی مطرح است. این آب برای رشد، فراوری و حمل و نقل محصولاتی است که از آنها استفاده می کنیم.
آب پنهان یا آب مجازی را پرفسور تونی آلن در سال 1993 معرفی کرد و آنالیز های اجرا شده وی دراین باره بسیار مؤثر بوده است. تا آنجا که این موضوع، در سال 2008 برنده جایزه روز دنیای آب شد.
حدود 65 درصد از آب مصرفی در فراوری مواد غذایی استفاده می گردد.
بخش بسیار زیادی از آب های پنهان که حدود 70 درصد است از کشوری به کشور دیگر با ورود محصولات مختلف منتقل می گردد.
شاید زمانی که درباره کاهش مصرف آب و استفاده بهینه از آن حرف می زنیم، تنها به این نکته توجه کنیم که باید شیر آب را کمتر باز کنیم تا آب کمتری به هدر رود، اما باید بدانیم که می توانیم به طور غیرمستقیم هم در مصرف آب صرفه جویی کنیم، اما چگونه؟
برای مثال، در فراوری یک کیلو گوشت گاو به آب فراوانی احتیاج است. برای رشد علف، تغذیه و آب آشامیدنی برای حیوان در طول زندگی و همچنین پردازش و بسته بندی گوشت، به آب فراوانی احتیاج است.
باید بدانیم که 17 هزار لیتر آب، برای فراوری یک کیلو گوشت گاو استرالیایی مصرف می گردد.
البته مقدار آب پنهان که سازمان های مختلف برای فراوری محصولات معرفی می نمایند، اندکی متفاوت است، اما همه این ارقام نشان دهنده این مطلب است که تا مقدار آب زیادی برای فراوری یک محصول احتیاج است.
به عنوان مثال، در فراوری یک قاشق برنج (280 گرم) در حدود 95 لیتر، یک تخم مرغ (230 گرم) 1250 لیتر، یک همبرگر در حدود 2400 لیتر آب و همچنین یک فنجان قهوه، حدود 140 لیتر آب مجازی استفاده شده است.
آب مجازی نشان می دهد که همه آب مصرف شده در محصول نهایی دیده نمی گردد و فقط اندکی از آن در محصول نهایی یافت می گردد.
لفظ مجازی به معنای غیرواقعی بودن آن نیست، بلکه همان آبی است که قبلاً به طور واقعی مصرف شده است، اما نشانی از آن در محصول نهایی دیده نمی گردد.
محققان عنوان کردند: برای فراوری یک کیلوگرم گندم 1300 لیتر آب مصرف شده است و زمانی که این محصول به کشوری صادر می گردد، به همراه آن، آب هم صادر می گردد.
هنگامی که کشوری اقدام به واردکردن گندم می نماید، در واقع در مصرف آب صرفه جویی می نماید و کشوری که کمبود آب دارد، می تواند با استفاده از این روش صرفه جویی، آب را برای دیگر اهداف ضروری استفاده کند. برای فراوری یک برگ کاغذ A4، حدود 10 لیتر آب مصرف می گردد و اگر بدون دلیل دو برگ کاغذ سفید را دور بیندازیم، در واقع 20 لیتر آب هدر داده ایم.
پس صرفه جویی در هر ماده ای می تواند به نوعی صرفه جویی در مصرف آب باشد.
آب مجازی چه اهمیتی دارد؟
نگرانی ها و مسائل مربوط به کاهش آب، منجر به توسعه مفاهیم جدید شده که یکی از این مفاهیم، آب مجازی است.
در مناطق نیمه خشک و خشک، دانستن ارزش آب مجازی از یک محصول یا خدمات مفید است و می تواند باعث گردد که بهترین استفاده از آب را داشته باشند.
بیش از 70 درصد سطح زمین را آب فرا گرفته است و به عنوان یک احتیاج اساسی برای هر موجود زنده مطرح است.
اگرچه آب فراوانی در زمین وجود دارد، اما تمام این آب برای انسان و دیگر اهداف او قابل استفاده نیست و آب شیرین اکنون بزرگترین مشکل کشورهای دنیا است.
از مهمترین موارد مؤثر در میزان آب مصرفی کالاها، شرایط اقلیمی و فرهنگی، مکان فراوری، مدیریت و برنامه ریزی است که در مناطق مختلف دنیا متفاوت است.
از آنجایی که سفره های آب زیرزمینی دیگر آب کافی ندارند، باید از کشت محصولات پرآب در بخش کشاورزی خودداری گردد.
همچنین، فراوری محصولاتی نظیر فولاد در مناطقی باشد که منابع آبی آن منطقه برای فراوری کافی باشد.
به طور کلی آب مصرفی هر فرد در چهار بخش مختلف است:
1- بخش بسیار کوچکی از آب که نوشیده و مصرف می گردد.
2- مصرف آب در حمام، آشپزی، شست وشوی ظروف، لباس و توالت- تنها کمی بیشتر از مصرف آبی است که برای برطرف تشنگی مصرف می گردد.
3- همه وسایلی که خریداری می کنیم، در آن به نوعی آب مصرف شده است.
4- بقیه آب مصرفی هم مرتبط با مواد غذایی و فراوری آن است.
تأثیر آب مجازی در رژیم غذایی
گیاه خواری و گوشت خواری هرکدام در میزان مصرف آب تأثیر دارند افرادی که رژیم غذایی آنها گوشت است، آب زیادی در زندگی مصرف می نمایند، اما رژیم های غذایی غیر گوشتی، اندکی در مصرف آب صرفه جویی می نمایند، زیرا رژیم غذایی گیاهی آب کمتری در آن به کار رفته است.
به طور متوسط، گیاهخواران روزانه، 2700 لیتر آب و غیر گیاهخواران در ایالات متحده آمریکا یا اتحادیه اروپا در حدود 5000 لیتر آب مصرف می نمایند.
رشد سریع مالی و شهرنشینی در کشوری مانند چین، باعث شده است تا مصرف گوشت افزایش یابد و مصرف آب هم زیاد گردد.
امریکایی ها روزانه حدود 6800 لیتر آب مجازی مصرف می نمایند و این مقدار حدود سه برابر بیشتر از مصرف چینی هاست.
آب مجازی، اثرات مهمی بر سیاست تجاری و تحقیقات دنیای، به ویژه در مناطق کم آب دارد و گفتمان جدیدی در سیاست و مدیریت آب ایجاد می نماید.
چرا باید مقدار آب مصرف شده در فراوری محصولات مختلف را بدانیم؟
بسیاری از جوامع در سراسر دنیا با مشکل کمبود آب، بهداشت و راه دسترسی روبرو هستند.
غذا نیز از مهمترین منابع مصرف آب مجازی است. شناخت و مدیریت صحیح مصرف آب مجازی اهمیت کلیدی برای مدیریت پایدار آب دارد.
آب مجازی شامل آب آبی (آبی که در رودخانه ها، دریاچه ها یا بسترهای آبی روان است و در فراوری و آبیاری مصرف می گردد)، آب سبز (آب باران که در طول رشد، تبخیر می گردد) و آب خاکستری (آب مصرفی در کشاورزی، صنعت و خانگی که به هدر می رود) است.
دانستن مقدار مصرف آب مجازی به سیاست گذاران یاری می نماید تا ارتباط بین فراوری و مصرف را تشخیص دهند و بتوانند از این طریق در مصرف آب صرفه جویی نمایند.
مدیریت در مصرف آب مجازی
کشورها می توانند برای کاهش مصرف آب مجازی، محصولاتی که آب زیادی در فرایند تشکیل آنها استفاده می گردد را فراوری ننمایند و از دیگر کشورها وارد نمایند تا به نوعی در مصرف آب صرفه جویی گردد. در واقع به منظور کاهش فشار بر منابع آبی، به طور غیر مستقیم آب را وارد و از این طریق بحران کم آبی را مدیریت نمایند.
برای مقابله با این مشکل بعضی کشورها، تمام غلات مورد احتیاج را از دیگر کشورها وارد می نمایند. البته باید بدانیم که نوع تجارت دنیای آب مجازی منجر به وابستگی به کشورهای دیگر خواهد شد.
هواداران آب مجازی معتقدند که مدیریت تقاضا در مقایسه با مدیریت عرضه نشان می دهد که باید به مدیریت عرضه توجه کافی گردد.
مدیریت تقاضای مصرف نماینده به وسیله آموزش، اطلاع رسانی و برچسب زدن می تواند انجام گردد. زیرا مصرف نمایندگان و مسئولان باید رابطه بین فراوری و مصرف را بدانند.
منبع: خبرگزاری ایسناپریها: مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.