معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک و نوع عملکرد آنها - مجله سلو بلاگ

در آغاز بحث معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک بد نیست به این نکته اشاره شود که در طراحی جعبه دنده های اتوماتیک که پس از جعبه دنده های مکانیکی یا همان جعبه دنده های دستی شاهد طراحی و فراوری آنها بوده ایم، کوشش اصلی مهندسان بر این بوده تا مسائل و کاستی هایی که در انواع قدیمی و کلاسیک جعبه دهنده ها وجود داشته است تا حد قابل توجهی رفع شود.

پیش از معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک یا جعبه دنده های اتوماتیک، بهتر است ابتدا نگاهی به تفاوت این جعبه دنده ها با نوع مکانیکی یا دستی آنها داشته باشیم. همان گونه که از نام جعبه دنده های اتوماتیک بر می آید، این جعبه دنده ها به طوراتوماتیک دنده های خودرو را تعویض می نمایند. بر این اساس می توان ادعا کرد که یکی از عظیم ترین تفاوت های جعبه دنده های اتوماتیک با نمونه های دستی کلاسیک در همین نکته نهفته است.

در مجموع مزیت اصلی جعبه دنده های اتوماتیک بر جعبه دهنده های مکانیکی این است که موجب کاهش وظایف راننده و مشغولیت های او در حین رانندگی می شوند. به گونه ای که برخلاف نمونه های مکانیکی، برای تعویض دنده ها توسط راننده در مدل اتوماتیک به مهارت ویژه یا انجام فعالیت خاصی نیاز نیست. در واقع عمل مذکور یعنی فرآیند تعویض دنده در جعبه دنده های اتوماتیک به شکل اتوماتیک و در مواقع لزوم انجام می گیرد. به عبارت بهتر عملیات تعویض دنده توسط جعبه دنده های اتوماتیک با ویژگی های نظیر میزان مقاومت مسیری که خودرو در حال حرکت در آن است کاملا متناسب بوده و بستگی کاملی به عواملی همچون وزن، سرعت و موقعیت خودرو دارد.

نکات مهم در معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک

در بحث معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک باید به این نکته کلیدی توجه داشت که هنگام تعویض دنده با جعبه دنده های معمولی یا مکانیکی، در صورت عدم مهارت راننده شاهد روبرو شدن خودرو با مسائل و آسیب های گوناگونی خواهیم بود. به بیان دقیق تر اگر سرعت خودرو در یک دنده خاص از حد معمول و مجاز بالاتر برود یا میان سرعت چرخ دنده ها عدم هماهنگی به وجود بیاید، به مرور زمان شاهد فرسایش جعبه دنده و حتی سایر قطعات به کار رفته در خودرو خواهیم بود. این در حالی است که در جعبه دنده های اتوماتیک، راننده برای پیش بردن کار خود تنها به یک اهرم تغییر شرایط دنده ها و پدال گاز نیاز خواهد داشت. به این معنی که درست همانند فشردن پدال گاز، در جعبه دنده اتوماتیک فرآیند تعویض دنده ها به شکل کاملا اتوماتیک انجام خواهد گرفت.

به هر حال با توجه به این نکته که فرایند فراوری خودروھای مجهز به گیربکس اتوماتیک یا جعبه دنده اتوماتیک با رشد روزافزونی روبرو است، معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک کاملا ضروری به نظر می رسد. در واقع با پیشرفت روزافزون علم و تکنولوژی نیاز خودرو های جدید به بهره مندی از بهینه سازی های بیشتر و برخورداری آنها از بازدهی بالاتر، بیش از پیش احساس می شود.

از همین رو به شکل مداومی شاهد روی کار آمدن تکنولوژی های نوین در بحث طراحی و فراوری جعبه دنده های اتوماتیک هستیم و این جعبه دنده ها هر روز از مکانیزم های تازه ای برای کار کردن استفاده می نمایند. مکانیزم ها و تکنولوژی های متفاوتی که بعضی از آنها شکل کاملا ساده ای دارند و تنها با افزوده شدن چند قطعه مکانیکی و الکترونیکی یا هیدرولیکی تعریف می شوند. در سوی مقابل بعضی از تکنولوژی های جدید به کار رفته در گیربکس های اتوماتیک نیز هستند که از پایه و اساس با جعبه دنده های مکانیکی کلاسیک یا حتی گیربکس های اتوماتیک معمولی تفاوت دارند و از مکانیزم کاملا نوین و نسبتا پیچیده ای برخوردارند. از همین رو در معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک باید به موارد یاد شده توجه ویژه ای داشت.

ابتدا با معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک آغاز می کنیم. در مجموع جعبه دنده های اتوماتیک یا همان گیربکس ھای اتوماتیک به کار رفته در خودروھای سواری به طور عمده چهار مدل مختلف را در بر می گیرد که عبارتند از:

1. گیربکس ھای سیاره ای AT
2. گیربکس ھای AMT
3. گیربکس ھای CVT
4. گیربکس ھای دوکلاچه DCT

معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک و تفاوت آنها با مدل های دستی

به طور کل شاید بتوان تفاوت های عمده موجود میان گیربکس های اتوماتیک و گیربکس های دستی را در چند مورد خلاصه کرد.

نخستین تفاوت موجود میان این دو جعبه دنده به عدم برخورداری خودروهای مبتنی بر گیربکس اتوماتیک از پدال کلاچ باز می شود. به این معنی که در اتومبیل های مجهز به جعبه دنده اتوماتیک پدال کلاچ وجود ندارد. در واقع خودرو های مجهز به گیربکس اتوماتیک یا جعبه دنده اتوماتیک نیازی به تعویض دنده به شکل دستی ندارند. به این معنی که راننده تنها یک بار دنده را در حالت راندن قرار می دهد و پس از آن شاهد فرآیند اتوماتیک عمل تعویض دنده در مواقع لزوم خواهیم بود.

به طور کل می توان گفت که جعبه دنده اتوماتیک که به مبدل گشتاور مجهز است و آن دسته از جعبه دنده های دستی مبتنی بر کلاچ از عملکرد کم و بیش مشابهی برخوردار هستند. هر چند که نوع عملکرد آنها در نهایت از راه های کاملا متفاوتی به پایان می رسد. در واقع شیوه اصلی کار جعبه دنده های اتوماتیک به این ترتیب است که به موتور خودرو، با برخورداری از یک دامنه محدود سرعت، این اجازه را می دهد که از سرعت خروجی با دامنه گسترده ای برخوردار باشد. امری که در جعبه دنده های دستی به شکل غیر اتوماتیک و توسط راننده انجام می گیرد.

با این شرح به سراغ معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک و توصیف در خصوص هر کدام از آنها می رویم.

1. گیربکس اتوماتیک، مدل سیاره ای AT

در بحث معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک باید به گستردگی استفاده از مدل سیاره ای AT در طراحی و فراوری خودروهای جدید توجه داشت. در مجموع می توان ادعا کرد که گیربکس ھای اتوماتیک سیاره ای متداول ترین نوع گیربکس های اتوماتیک به شمار می فرایند که در خودروها مورد استفاده قرار گرفته اند.

در این نوع خاص از جعبه دنده های اتوماتیک، فرآیند انتقال قدرت از راه فعل و انفعال موجود میان مجموعه ای از چرخ دنده های خورشیدی سیاره ای صورت می گیرد. در واقع سیستم کلاچ اتوماتیک در این نوع از جعبه دنده ها به شکل هیدرولیکی و مبتنی بر سیستم کنترلی طراحی شده است.

اگر مایلید بدانید که کدام یک از خودروهای موجود در بازار ایران از جعبه دنده های اتوماتیک مدل سیاره ای استفاده می نمایند، می توانید به سراغ مدل اتوماتیک خودروی پژو پارس بروید. در واقع مدل اتوماتیک پژو پارس متداول ترین و دم دست ترین خودروی موجود در بازار ایران به شمار می رود که در بطن خود از گیربکس اتوماتیک AT استفاده نموده است. البته بعضی دیگر از محصولات خانواده پژو نظیر پژو 206 و پژو 207 نیز از همین مدل یاد شده از جعبه دنده اتوماتیک بهره می گیرند.

سوای این محصولات می توان به خودروهایی نظیر ویتارا از برند سوزوکی و هایما S7 از کارخانه خودروسازی چینی هایما نیز اشاره نمود که از همین مدل جعبه دنده اتوماتیک استفاده می نمایند و در بازار خودروی ایران محصولات شناخته شده ای به شمار می فرایند.

2. گیربکس مدل AMT

در بحث معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک شاید بتوان ادعا کرد که جعبه دنده های اتوماتیک مدل AMT بیشترین نزدیکی را با جعبه دنده های دستی دارند. در واقع جعبه دنده های اتوماتیک مدل AMT را می توان همان جعبه دنده های معمولی قلمداد کرد که تنها با نصب عملگرهای الکترو مکانیکی روی آنها شرایطی فراهم آمده است تا فرآیند تعویض دنده و عملیات دریافت کلاچ به شکل اتوماتیک انجام گیرد. شاید بتوان مهمترین رجحان و ویژگی مثبت این نوع گیربکس ها نسبت به سایر مدل ها را ارزان تر و ساده تر بودن ساختار آنها در مقایسه با سایر انواع و اقسام جعبه دنده های اتوماتیک یا گیربکس های اتوماتیک توصیف کرد.

از سوی دیگر شباهت های موجود میان ساختار این نوع از جعبه دنده های اتوماتیک با جعبه دنده های دستی و اشتراکات قابل توجهی که این دو دسته از جعبه دنده ها با یکدیگر دارند موجب می شود که هزینه تعمیر جعبه دنده های اتوماتیک مدل AMT نسبت به سایر جعبه دنده های اتوماتیک کمتر باشد. چرا که در صورت معیوب شدن این قبیل جعبه دنده ها می توان در فرآیند تعمیر آنها از قطعات مربوط به جعبه دنده های دستی استفاده کرد. از سوی دیگر ساختار جعبه دنده های اتوماتیک مدل AMT و مکانیزم فعالیت آنها آن چنان پیچیده نیست که برای تعمیر نیاز به هزینه های گزافی داشته باشد.

در بحث معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک باید به این نکته توجه داشت که در میان خودروهای موجود در بازار ایران بیش از همه خودروهای چینی هستند که از گیربکس های اتوماتیک مدل AMT استفاده می نمایند. آن هم آن دسته از خودروهای چینی که نسبت به سایر همتایان خود از قیمت مناسب تری برخوردار هستند. به عنوان مثال می توان به دو خودروی برلیانس اچ 230 و ام وی ام 110 اشاره نمود که در بازار ایران فراوان یافت می شوند و در بطن خود از گیربکس اتوماتیک مدل AMT استفاده نموده اند. در واقع استفاده از گیربکس اتوماتیک مدل AMT خود راهی است برای پایین آوردن هزینه فراوری و قیمت نهایی یک خودروی اتوماتیک که شرکت های خودروسازی چینی از آن بسیار استفاده می نمایند.

3. گیربکس اتوماتیک، مدل CVT

همان گونه که پیش تر و در مطلب اختصاصی مربوط به گیربکس های CVT به آن اشاره نموده بودیم، این نوع خاص از جعبه دنده های اتوماتیک در دوران معاصر برای نخستین بار توسط شرکت نیسان توسعه یافتند و در محصولات این شرکت خودروسازی نام آشنا مورد استفاده قرار دریافتد.

البته برای تکمیل بحث مربوط به معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک باید به این نکته توجه داشت که در حال حاضر علاوه بر شرکت نیسان، سایر شرکت های خودروسازی معتبر و نام آشنای دنیا نیز در فراوری محصولات خود از جعبه دنده اتوماتیک مدل CVT استفاده می نمایند.

همان گونه که پیش از نگارش مطلب مربوط به معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک و در مطلب مربوط به معرفی گیربکس های CVT به آن اشاره نموده بودیم، فرآیند انتقال نیرو در گیربکس های CVT توسط دو مخروط و یک تسمه فلزی، لاستیکی یا پلیمری انجام می شود. تسمه ای که مخروط ها را به یکدیگر متصل می نماید. در واقع این حرکت نسبی مخروط ها در راستای محورشان است که سبب تغییر نسبت دنده در خودروهای مبتنی بر گیربکس اتوماتیک CVT می شود. مسلما مهم ترین ویژگی مثبت و وجه رجحان این نوع خاص از جعبه دنده های اتوماتیک نسبت به سایر گیربکس های اتوماتیک را می توان در پیوستگی عملیات تعویض دنده توسط آنها سراغ گرفت. از همین رو خودروهای مبتنی بر گیربکس اتوماتیک CVT هنگام تعویض دنده افت دور کمتری را تجربه می نمایند و سرنشینان آنها نیز به همان نسبت با تکان های نامحسوس تری روبرو خواهند بود.

همان گونه که در سطور بالا به آن اشاره شد، بیش از سایر خودروهای شاخص موجود در بازار، این محصولات شرکت نیسان هستند که از وجود جعبه دهنده های اتوماتیک CVT به منظور فرآیند انتقال قدرت بهره می برند. البته در بحث معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک باید این نکته را هم خاطرنشان ساخت که خودروهای جدید فراوری شده توسط سایر برندها نیز از این نوع خاص از جعبه دنده های اتوماتیک استفاده می نمایند. محصولاتی که از میان آنها می توان به خودروی کیزاشی از برند سوزوکی اشاره نمود.

4. گیربکس اتوماتیک، مدل دو کلاچه DCT

در بخش پایانی بحث در رابطه با معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک به مدل دو کلاچه DCT می رسیم. شاید بتوان گیربکس های دو کلاچه مدل DCT را جدیدترین نوع از جعبه دنده های اتوماتیک استفاده شده در خودروهای جدید قلمداد کرد.

در واقع این نوع خاص از جعبه دنده های اتوماتیک در گام نخست توسط شرکت پورشه و در خودروهای اسپورت فراوری شده به دست مهندسان این شرکت مورد استفاده قرار دریافتد. تا این که اندک اندک سایر شرکت های فعال در صنعت خودرو سازی نیز به گیربکس های اتوماتیک دو کلاچه DCT توجه نشان دادند و از وجود آنها در محصولاتشان بهره دریافتد.

ساختار گیربکس های اتوماتیک دو کلاچه DCT نیز شباهت فراوانی با گیربکس های معمولی دستی دارد. هر چند که برخلاف نمونه های دستی، این نوع خاص از جعبه دنده های اتوماتیک دو گیرکبس مستقل برای دنده های زوج و فرد را شامل می شود که هر کدام از آنها به شکل مستقل به یک مجموعه کلاچ متصل هستند.

بد نیست حسن ختام بحث معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک را به مکانیزم عملیات تعویض دنده و دریافت کلاچ توسط گیربکس های اتوماتیک دو کلاچه DCT اختصاص دهیم. در واقع فرآیند مذکور در این نوع خاص از جعبه دنده های اتوماتیک، توسط عملگرهای الکترو مکانیکی انجام می شود و کنترل آنها نیز از طریق واحد پردازنده مخصوص این گیربکس ها صورت می گیرد.

در واقع مهمترین ویژگی مثبت و وجه رجحان گیربکس های اتوماتیک دو کلاچه DCT نسبت به سایر جعبه دنده های اتوماتیک، میزان اندک افت انرژی در کنار برآیند بالای انتقال قدرت توسط آنها است. به این ترتیب در بحث معرفی انواع گیربکس های اتوماتیک شاید بتوان گیربکس های اتوماتیک مدل دو کلاچه DCT را آینده دارترین نمونه موجود از جعبه دنده های اتوماتیک قلمداد کرد.

khaneh-jok-sms.ir: جملات زیبا و دلنشین جدید | جملات آموزنده و زیبا | جملات زیبا از بزرگان را اینجا بخوانید

discountbook.ir: کتاب ارزان | مجله کتابخوانی، بیاید آگاهتر باشیم