آیین نوروز در عهد صفویه - مجله سلو بلاگ

در سفرنامه سیاحان اروپایی که در دوران صفویه و پس از آن به ایران آمدند، اشارت هایی به جشن نوروز و نحوه برگزار آن رفته است. در زیر بخش هایی از سفرنامه های چندین گردشگر اروپایی آورده می گردد:

آدام اولئاریوس (1671-1603) جغرافیدان و کتابدار آلمانی و سفیر دوک نشین هولشتاین نزد شاه صفی بود که توضیح سفر خود به ایران را به رشته تحریر درآورده است. او در بخشی از کتابش به باور های ایرانیان در باب چارشنبه سوری پرداخته است:

ایرانی ها روزی را شروع می نمایند آن را چهارشنبه سوری یعنی چهارمین شنبه عزا می نامند و همیشه آخرین چهارشنبه قبل از برابر شدن مدت روز با شب یعنی سال نو آن هاست. ایرانی ها این روز را بدترین و نحس ترین روز های تمام سال می دانند.

آن ها می گویند نه تن ها از اخبار گذشتگان خود، بلکه از تجارب شخصی آموخته اند که این روز معمولا بر ایرانیان میمون و مبارک نیست، از این رو کار روزانه را رها و از انجام معاملات خودداری می نمایند، از خانه نیز کمتر خارج می شوند، کمتر صحبت می نمایند.

از نفرین کردن و سوگند خوردن و نیز نوشیدن، پرداختن پول به دیگران دوری می جویند و باور دارند آنچه را که در این روز انجام دهند، باید تمام سال مجبور به انجام همان کار باشند، لذا تعدادی از ثروتمندان در خانه می نشینند و پول های خود را می شمارند [!]

دیگران با کوزه ای در دست به سوی نهری نزدیک شهر روان می شوند، آرام بی آنکه به این طرف و آن طرف نگاه نمایند کوزه را از نهر آب پر می نمایند و بازمی گردند و به خانه و اتاق های خود از این آب می پاشند و می گویند، چون آب تمیز و زلال است، بنابراین شوربختی و ناکامی را تا اندازه زیادی شسته و می زداید.

چنانچه در راه به دوست خوبی بربخورند از این آب به او نیز می پاشند یا حتی تمام آب کوزه را به سروصورت او خالی می نمایند. بیشتر ایرانی ها پیش از برآمدن خورشید برای پر کردن کوزه به سوی نهر روان می شوند یا اگر بپندارند که ممکن است با دشواری ویژه ای روبه رو شوند کوزه را زیر لباس خود پنهان می نمایند.

این مضحکه ها بیشترا قبل از ظهر انجام می گیرد، سپس وقتی که آفتاب از خط روز گذشت پیاده یا سواره به گردش می فرایند، ولی قبل از ظهر هیچ کس سوار بر اسب نمی گردد.

کارری گردشگر ایتالیایی (1725-1651 میلادی) بود که به مصر، قسطنطنیه، ارمنستان، ایران، هند، چین و فیلیپین سفر کرد و خاتمه از راه اقیانوس آرام به مکزیک و اسپانیا رسید، او نهایتا از فرانسه به ایتالیا بازگشت و توضیح سفر های خود را با عنوان سفر در سراسر دنیا در ناپل به چاپ رساند.

او در خصوص ایرانیان در سفرنامه خود نوشته است: ایرانیان در این روز لباس نو می پوشند، حتی اگر کسی پول هم نداشته باشد مبلغی از دیگران قرض می نماید و برای خود و بستگان و خانواده اش لباس نو تهیه می نماید، زیرا معتقدند کسی که سال نو را با لباس کهنه شروع کند از خوشی های تازه سال جدید بی بهره خواهد ماند.

خان ها در نوروز یا نخستین روز سال نو مجبورند هدایایی به محضر شاه تقدیم دارند و در منزل خود نیز با سفره ای گشاده به مدت یک هفته از مردم پذیرایی نمایند.

پیتر دلاواله (1652- 1586) گردشگر ایتالیایی بود که در قرن هفده میلادی از خاورمیانه فعلی و هند ملاقات کرد. او در روزگار شاه عباس صفوی به ایران سفر کرد: این جشن عبارت است از عیدی دادن زیردستان به عظیم تر ها (به این مناسبت شاه نه تن ها از تمام وزرا، بلکه از سراسر مملکت هدایایی دریافت می نماید) و پوشیدن لباس نو و خوردن و نوشیدن و گردش در خارج از شهر. معمولا هرکس از نوروز به بعد برای خود روزی را انتخاب می نماید و طی آن به گردش و تفریح می پردازد.

بانی های هندی نیز عینا همین کار ها را می نمایند و در کاروانسرا های محل اقامت خود زیر چادر ها تا سحرگاه بیدار مانده و شب را به شادی و طرب به صبح می رسانند، اما گمان نمی کنم در اینجا روز اول سال با سالنمای ما و حتی با سالنمای ایرانی که از لحاظ بروج، اختلافی با تقویم ما ندارد (و اگر هم داشته باشد خیلی جزئی است) منطبق باشد.

انگلبرت کمپفر (1716- 1651) پزشک و سیاح آلمانی بود که به روسیه، ایران، هند و شرق دور سفر کرد. سفر وی در ایران مصادف با دوران زمامداری شاه سلیمان بود: ﺩ ﺭ ﻣﻴﺪﺍﻥﻫﺎی ﻋﻤﻮمی ﺑﺎ ﻧﻘﺎﺭﻩ، ﺷﻴﭙﻮﺭ ﻭ ﺳﻨﺞ ﺍﺯ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﺗﺎ ﻇﻬﺮ ﻧﻮﺍﺯﻧﺪگی میﻛﻨﻨﺪ و ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻴﺎﻫﻮ ﻭ ﺧﻮﺷﺤﺎلی ﺑﻪ ﻣﺴـﺎﺟﺪ، ﻣﻴﺪﺍﻥﻫﺎ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥﻫﺎی ﻋﻤﻮمی روی می ﺁﻭﺭﻧﺪ. ﻫﻤﻪﺟﺎ ﭘﺮ ﺍﺯ ﺷﺎﺩ ﺍﺳﺖ.

ﺑﺎﺯی میﻛﻨﻨﺪ، ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻫﻢ میﮔﺬﺍﺭﻧﺪ، ﺻﺤﺒﺖ میﻛﻨﻨﺪ، ﺷﻌﺮﺍ ﻭ ﻫﻨﺮﭘﻴﺸﮕﺎﻥ ﻋﺮﺽ ﻫﻨﺮ میﻛﻨﻨﺪ، ﺩ ﺭ ﺟﻠﺴﺎﺕ ﻭ ﺩ ﺳﺘﻪﻫﺎی ﻣﺬهبی ﺷﺮﻛﺖ میﺟﻮﻳﻨﺪ ﺗﺎ اینکه ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ می ﺭﺳﺪ ﻭ ﺁنگاه ﺑﺎﺯ ﻫﺮﻛﺲ ﺩ ﺭ ﭼﻬﺎﺭﺩ ﻳﻮﺍﺭی ﺧﻮﺩ ﺩ ﻧﺒﺎﻝ ﺟﺸﻦ ﻭ ﺷﺎدی ﺭﺍ میﮔﻴﺮﺩ ﻭ بخشی ﺍﺯ ﺷﺐ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﺎﺩ ﻭ ﺧﻮشی ﺩ ﺭ ﺟﻤﻊ ﺧﻮﻳﺸﺎﻥ ﺧﻮﺩ میﮔﺬﺭﺍﻧﺪ.

namasho.com: نماشو: آگهی رایگان، رپورتاژ خبری، طراحی سایت، سئو و بهینه سازی وبسایت

picosho.ir: پیکوشو: مجله عکس و گرافیک

منبع: فرادید