از بین بردن میراث فرهنگی حمله به گذشته و حال بشریت است - مجله سلو بلاگ

در بسیاری از جنگ ها بناها و مکان های تاریخی آسیب دیده و از بین می فرایند و آثار باستانی تاریخی غارت می شوند. تفکر نظامی به چیز دیگری غیر از پیروزی در جنگ اهمیتی نمی دهد.

گروه های فرهنگی و دانشگاهی بسیاری برای محافظت از میراث فرهنگی طی درگیری های مسلحانه کوشش می نمایند، اما بیشتر کوشش های آنان برای کارگزاران جنگ بی معناست. ما باید بدانیم که حفاظت از دارایی فرهنگی (CPP) تنها در صورتی موثر خواهد بود که نظامیان و اربابان سیاسی آن را جدی بگیرند.

شاید جای تعجب باشد که حفاظت از دارایی های فرهنگی سابقه طولانی مدت در قوانین نظامی دارد و نخستین طرح آن برای ارتش انگلیس، دستورالعمل های دورهام 1385، برای حمله ریچارد دوم به اسکاتلند تهیه شد.

امروزه، هدف گذاری عمدی اماکن فرهنگی و مذهبی به عنوان اهداف نظامی به طور خاص در قوانین بین المللی بشردوستانه ممنوع است و مهم ترین قوانین آن در کنوانسیون لاهه در سال 1954 برای حمایت از اموال فرهنگی ارائه شده است.

پروتکل دوم کنوانسیون لاهه در این مورد نیز در سال 1999 تهیه شده است.

حفاظت از دارایی فرهنگی(CPP) هم چنین بخشی جدایی ناپذیر از پروتکل الحاقی اول 1977 در کنوانسیون های ژنو و اساسنامه رم در سال 1998 و قطعنامه 2347 شورای امنیت سازمان ملل است. حفاظت از دارایی فرهنگی به طور فزاینده ای به عنوان قوانین بین المللی معمول شناخته می شود و مختص یک کشور خاص نیست.

بریتانیا یک بخش CPP در سال 2018 ایجاد کرد. در اولین دوره آموزشی خود که با همکاری کمیته ملی انگلستان Blue Shield (یک نهاد مشاوره یونسکو در خصوص CPP) توسعه یافته بود، اعضای واحد انگلیس به همکاران 6 کشور دیگر پیوستند.

در اکتبر گذشته، جلسه ای در ستاد سازمان ملل برگزار گردید تا ارتباط بین نابودی میراث فرهنگی و تروریسم و قساوت های جمعی را اعلام کند. هر سخنران برای حمایت از میراث فرهنگی هم به عنوان یک منبع محلی و هم به عنوان یک منبع مشترک استدلال کرد. ایرینا بوکووا، مدیرکل یونسکو اظهار داشت: حملات شرورانه به هویت یک ملت به منظور از بین بردن آنان، میراث آنان ، معیشت آنان و چشم انداز آشتی پس از جنگ و ایجاد صلح محکوم است.

در دادگاه بین المللی جنایی نظامیان زیادی به جرم حمله عمد به میراث فرهنگی مجازات شدند که می توان به فرمانده نظامی یوگسلاوی سابق و احمد الفقی المهدی، عضو انصار دین، یک گروه افراطی وابسته به القاعده، در سال 2016 اشاره نمود.

قلب و ذهن مردم

از زمانی که Sun Tzu در قرن ششم قبل از میلاد هنر جنگ در چین را نوشت، نویسندگان نظامی ادعا کردند که از بین بردن میراث فرهنگی توسط دشمن یک عمل نظامی نابخشودنی است و نخستین دلیل برای جنگ بعدی خواهد بود و حکومت بر قشر متضرر سخت خواهد شد. از طرف دیگر، حمایت از میراث فرهنگی جمعیتی که تسخیر شدند، بیانگر احترام به آنان است و اداره کشور را راحت تر می نماید. این چیزی است که سربازان مدرن اغلب از آن به عنوان نیروی تقویت نماینده یاد می نمایند.

مشارکت

از ارتش نمی توان انتظار داشت که CPP را قبول کند، اما اگر می خواهیم از دارایی فرهنگی محافظت کنیم، مهم است که افراد بخش میراث برای همکاری با نیروهای مسلح در زمینه حمایت از املاک فرهنگی همکاری نزدیک داشته باشند. این بدان معنا نیست که متخصصان میراث باید در یک درگیری خاص از طرف های خاصی حمایت نمایند، بلکه باید برای همکاری با همه طرف ها آماده باشند.

این همکاری باید با گذشت زمان توسعه یابد، چند نکته مهم در این زمینه، آموزش طولانی مدت و مداوم، درک درست از میراث در یک منطقه خاص طی درگیری و پس از درگیری است.

به طورمعمول، پس از انتها درگیری های واقعی، ارتش سازمانی است که قابلیت حفاظت از میراث فرهنگی دارد. این امر می تواند پشتیبانی مهندسی برای تثبیت یک ساختمان، تامین نیرو برای محافظت از سایت ها یا موزه ها در برابر غارت، ارتباط با متخصصان میراث محلی و تخلیه و انتقال مجموعه ها به مکان های امن تر و باثبات تر باشد.

این موارد متفاوت هستند و ممکن است احتیاج به تخصص خاصی داشته باشند. با توجه به توسعه بیشتر کشورها در زمینه CPP ، چنین واحدهایی ممکن است در حین و بعد از درگیری از میراث فرهنگی حفاظت نمایند، اگرچه همچنان احتیاجمند حمایت قابل توجه انجمن میراث فرهنگی هستند.

کاهش تهدید

هرچند در زمان درگیری فقط میراث فرهنگی تهدید نمی شوند، اما این مناطق تحت دیگر اقدامات عمدی و غیرعمدی قرار دارند. با شناسایی خطراتی که میراث فرهنگی را تهدید می نمایند اقدامات حفاظتی بهتری انجام خواهد شد این خطرات شامل عدم برنامه ریزی، عدم آگاهی نظامی، خسارت های غیرعمدی، هدف قرار دادن عمدی، غارت، استفاده مجدد عمدی از سایت ها، اهمال در اجرا و توسعه است.

میراث های فرهنگی آسیب دیده یا ویران شده با جنگ

خشونت در اروپای شرقی، خاورمیانه و غرب آفریقا باعث شده است تا ساختمان های تاریخی و بناهای تاریخی تحت آسیب های شدیدی قرار گیرند.

طی جنگ دنیای دوم، کشورهای درگیر جنگ مکان های مهم فرهنگی در اروپا و آسیا را نابود کردند. در سال 1942، نازی ها خانه اپرای سلطنتی در والتا، مالت را با خاک یکسان کردند. در سال 1945 نیز ایالات متحده با اولین بمب اتمی در هیروشیما ژاپن تالار ترویج صنعتی را از بین برد.

درحالی که ممکن است این مکان ها هدف حمله نبودند، اما موجب شد کنوانسیون لاهه در واکنش به این اقدامات طرحی برای حفاظت از املاک فرهنگی در سال 1954 در صورت درگیری مسلحانه ارائه کند. جامعه بین الملل در سال 1977 با الحاق پروتکل های دیگری به کنوانسیون های ژنو در سال 1949 این حمایت ها را تقویت کرد. در ماده 53 این پروتکل ها هرگونه خصومت علیه آثار تاریخی، آثار هنری یا اماکن عبادی که میراث فرهنگی یا معنوی کشورها را تشکیل می دهند، منع شده است.

طبق این موافقت نامه های بین المللی هدف قرار دادن اماکن فرهنگی جرم جنگی است. اما این بدان معنا نیست که گروه های نظامی دست از تخریب کشیدند. در چند دهه گذشته، اقدامات تروریستی و جنگی به طور خاص باهدف میراث، به اماکن فرهنگی در اروپای شرقی، خاورمیانه و آفریقای غربی آسیب رساندند.

در 26 فوریه 2001 ، ملا محمد عمر، رهبر طالبان خواهان تخریب مجسمه ها و زیارتگاه های غیر اسلامی در افغانستان شد. وی گفت: این مجسمه ها زیارتگاه کافران بوده و هستند. چند روز بعد ، مجسمه های یادبود قرن ششم، حک شده بر صخره دره بامیان در مرکز افغانستان توسط ضد هوایی و تانک مورد اصابت نهاده شدند. آتش گرفتند و سپس با دینامیت منفجر شدند.

در درگیری های نظامی شهر واحه پالمیرا در سوریه به طرز چشمگیری آسیب دید. سپس معبد دیگر بعلشامین منفجر شد. چندین مقبره برج شهر نیز تخریب شدند و پایان، موزه باستان شناسی محلی نابود شد البته بیشتر مجموعه های آن به دمشق منتقل شده بود.

شهر قدیمی دوبرونیک، کرواسی

قدمت شهر دوبرونیک به قرن هفتم بازمی شود، زمانی که رومی ها و اسلاوها در سواحل دریای آدریاتیک مستقر شدند. این کشور به یک قدرت تجاری عظیم تبدیل شد و در قرن 19 لرد بایرون، آن را مروارید دریای آدریاتیک نامید. در سال 1979 سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، یونسکو بخشی از شهر قدیمی دوبروینک را به عنوان میراث دنیای معرفی کرد.

در سال 1991 و 1992 این شهر در جریان محاصره دوبرونیک، بخشی از جنگ های یوگسلاوی آسیب جدی دید. بیش از دوسوم ساختمان های قدیمی شهر با اصابت اشیاء پرتاب شده آسیب دید و یک سوم آن در اثر آتش سوزی ویران شد. در سال 2005 ژنرال سابق یوگسلاوی، پاول استروگار در دادگاه بین المللی جنایی به جرم جنایات جنگی، از جمله تخریب بناهای تاریخی در دوبرونیک به هشت سال زندان محکوم شد.

تالار شهر سارایوو ، بوسنی

تاریخچه تالار شهر یا Vijećnica سارایوو به دهه 1890 برمی شود. در معماری آن از نقوش اسلامی الهام گرفته شده و به طور خاص، معماری بین قرن سیزدهم و شانزدهم در قاهره، مصر را بیان می نماید. در سال 1949 این مکان به کتابخانه ملی تبدیل شد.

در جریان محاصره سارایوو در سال 1992، Vijećnica در شعله های آتش تقریبا 2 میلیون کتاب از بین رفت. این شهر برای بازگرداندن Vijećnica فعالیت زیادی کرد و در سال 2014 ، آن را دوباره برای عموم بازگشایی کرد.

بودا بامیان، افغانستان

بودا بامیان زمانی بلندترین بناهای تاریخی بودا در دنیا بود. حکاکی آن در یک طرف صخره مربوط به قرن ششم است و عظیمترین آن بیش از 170 ارتفاع داشت. بودا بامیان خیلی زود به عنوان یک مکان مقدس شناخته شد. اما در سال 2001 طالبان، بودا بامیان را با بمباران طی چند هفته نابود کردند. این ویرانی به دنبال دستور ملا محمد عمر رهبر طالبان بود که دستور تخریب مجسمه های بت پرستی در افغانستان را صادر کرد.

مسجد جینگیو ریبو، اقتصادی

امپراتوری اقتصادی مسجد جینگیو ریبو(Djinguereber) تیمبوکتو را در قرن 14 بنا کرد و هنوز هم بنای مهمی در این منطقه است.این مسجد در سال 2012 مورد حمله گروه شبه نظامی انصار دین نهاده شد. این گروه به دو مقبره های جینگیو ریبو و زیارتگاه های اسلامی در شهر آسیب رساندند. در سال 2016 ، احمد الفقی المهدی به دلیل آسیب رساندن به این مکان ها در دادگاه بین المللی کیفری، گناهکار شناخته شد و در اولین دادرسی دادگاه تخریب اماکن فرهنگی توسط وی یک جنایت جنگی قلمداد شد.

مسجد عظیم حلب، سوریه

مسجد عظیم حلب بین قرون هشتم و سیزدهم ساخته شده است. به طور سنتی، اعتقاد بر این است که زکریا پیامبر در این مکان دفن شده است و یکی از عظیمترین و قدیمی ترین مساجد حلب بود. مناره این مسجد عظیم، مکان اذان گفتن بود که در قرن یازدهم ساخته شد. اما در سال 2013 ، در اثر جنگ سوریه نابود شد. هنوز تعیین نیست چه چیزی باعث سقوط آن شده است.

معبد بل در پالمیرا سوریه

معبد بل یک مکان مهم مذهبی در شهر باستانی پالمیرا بود. این مکان در قرن اول ساخته شد و بیش از 1000 ستون، بیش از 500 مقبره و یک قنات رومی است. در سال 2015 این معبد 2000 ساله تحت حمله نظامی تخریب شد. این حمله پس از تخریب معبد بعلشامین، یکی دیگر از اماکن مذهبی باستانی در پالمیرا انجام شد.

دروازه های نینوا، عراق

قدمت شهر باستانی نینوا به قرن هفتم قبل از میلاد برمی شود. این شهر ازلحاظ تاریخی توسط دیوارها و دروازه های متعدد محافظت شده بود. برجسته ترین دروازه های آن، دروازه نرگال و دروازه مشقی بود که توسط داعش تخریب شد.

منابع:

europanostra.org

blogs.getty.edu

tandfonline.com

theconversation.com

history.com