بازی خطرناک آمریکا با ایران
به گزارش مجله سلو بلاگ، منابع خبری اعلام کردند که مایک پمپئو که تا به امروز متحمل شکست های بسیاری در پرونده ایران شده پس از آنکه مافوقش پیشنهاد ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه برای برگزاری جلسه مجازی میان سران کشورهای عضو دایم شورای امنیت با آلمان و ایران را رد کرد، امروز (پنجشنبه) شکایت دولتش از عدم اجرای تعهدات هسته ای برجامی توسط ایران را به شورای امنیت ارایه خواهد نمود.
به گزارش خبرنگاران آنلاین به نقل از اعتماد، مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا بازی با پفراینده ایران در شورای امنیت را از امروز وارد نیمه دوم می نماید. نیمه اول شامگاه شنبه به وقت تهران با نتیجه 13 بر 2 با شکست تیم ترامپ به خاتمه رسید. در نیمه نخست تیم ترامپ به مدت چندماه تمام کوشش خود را بر به تصویب رساندن قطعنامه جدیدی متمرکز کرد که در آن بیشترین اعضای شورای امنیت رای به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران بدهند و البته از وتوی روسیه و چین هم خبری نباشد
نتیجه این کوشش ها دو رای منفی چین و روسیه به همراه 11 رای ممتنع دیگر کشورهای عضو شورا به قطعنامه ای بود که متن آن چندین بار از سوی تیم ترامپ تعدیل شد تا شاید مقبول افتد. در چنین شرایطی نیمه اول با دو رای مثبت دومینیکن و ایالات متحده به قطعنامه پیشنهادی امریکا به اتمام رسید؛ شکستی تمام عیار و بی سابقه برای امریکا در تاریخ شورای امنیت. پس از آن تیم پمپئو سراغ همان گزینه ای رفت که از پیش اعلام نموده بود: ارایه تعبیری عجیب و غریب از حضور امریکا در قطعنامه 2231 به عنوان عضو دایم شورای امنیت که می تواند به بهانه عدم اجرای تعهدات هسته ای از سوی ایران مکانیسم بازگرداندن قطعنامه های پیشین این شورا علیه ایران را کلید زده و در بازه زمانی 30 روزه این قطعنامه ها را به حالت اجرا بازگرداند.
روز گذشته منابع خبری اعلام کردند که مایک پمپئو وزیر خارجه دولت ترامپ که تا به امروز متحمل شکست های بسیاری در پفراینده ایران شده پس از آنکه مافوقش پیشنهاد ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه برای برگزاری جلسه مجازی میان سران کشورهای عضو دایم شورای امنیت با آلمان و ایران را رد کرد، امروز (پنجشنبه) شکایت دولتش از عدم اجرای تعهدات هسته ای برجامی توسط ایران را به شورای امنیت ارایه خواهد نمود.
البته توجه داشته باشیم که امریکای ترامپ قرار است از عدم پایبندی ایران به توافقی شکایت کند که خود امریکا به عنوان یکی از بانیان آن نه تنها به مفاد آن عمل نکرد، بلکه سایر اعضا را هم برای عمل نکردن به مفاد این توافق مورد انتقاد شدید قرار داده و با ابزار تحریم تهدید کرد. همزمان با اعلام این خبر، وزارت خارجه امریکا در بیانیه ای از گفت وگوی تلفنی پمپئو با هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان اطلاع داد. رایزنی هایی که تیم ترامپ در چندماه اخیر بر تنوع و تعدد آنها افزوده تا شاید بتواند میان مطالبه خود و موضع متحدان سنتی از دست رفته، نقطه اشتراکی پیدا کند. البته که سه کشور اروپایی در اختلاف های غیربرجامی با ایران با واشنگتن کم و بیش هم نظر هستند اما معتقدند که رویه یک جانبه گرایانه، فراحقوقی و غیرقانونی که کاخ سفید در یک سه سال و نیم گذشته در قبال ایران در پیش گرفته عملا امکان همراهی آنها با واشنگتن را از بین برده است.
به زبان ساده می توان گفت که اروپا با امریکا در شیوه مقابله با ایران در دو حوزه فعالیت های منطقه ای و موشکی اختلاف نظر دارد. بر اساس آنچه نخستین بار خبرنگار تلویزیون العربی در حساب کاربری خود توییت کرد، مایک پمپئو امروز به وقت ایالات متحده خودرا به نیویورک، مقر سازمان ملل متحد می رساند تا با آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد ملاقات نموده و همزمان فرایند بازگرداندن قطعنامه های پیشین علیه ایران موسوم به مکانیسم ماشه (اسنپ بک) را فعال کند. به گزارش رویترز و به نقل از چند دیپلمات، احتمالا وزیر خارجه ایالات متحده با رییس دوره ای شورای امنیت ملاقات نموده و شکایتنامه خود علیه ایران را به او تحویل خواهد داد.
اگر همه چیز طبق اعلام رسانه ها پیش برود، وزیر خارجه تیم ترامپ از امروز ورود کشورش به فرایندی پیچیده و احتمالا طولانی تر از 30 روز مدنظر را کلید خواهد زد. پمپئو با تعبیری که هیچ کس جز حقوقدان های تیم خودش قبول ندارند تحت لوای این ادعا که امریکا هنوز مشارکت نماینده در برجام است وارد میدان نبرد سیاسی و حقوقی جدیدی با ایران، بازماندگان در برجام و اعضای دایم و غیردایم شورای امنیت می گردد. وزیر خارجه کشوری که خودش با نقض اساسی برجام از این توافق خارج و تحریم ها علیه ایران را به صورت یک جانبه بازگرداند اکنون از ایران با اتهام نقض اساسی این توافق شکایت می نماید. در چند روز اخیر مطالب بسیاری درباره سناریوهای پیش روی این اقدام امریکای ترامپ نوشته شده است. بخش عمده ای از این تحلیل ها بر این پایه است که اصولا ایالات متحده با خروج از برجام، اعلام رسمی این خروج و همچنین اعمال مجدد تحریم های اعمال شده علیه ایران، دیگر جایی در این توافق و به تبع آن در قطعنامه 2231 ندارد. حتی چهره ای مانند جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق کاخ سفید که از مدافعان تغییر نظام در ایران است، معتقد است که تیم ترامپ نمی تواند با قطعنامه 2231 و توافق هسته ای با ایران گزینشی برخورد نموده و بخش هایی از آن را قبول و بخش هایی را رد کند.
با این همه در بستر حقوقی سازمان ملل و شورای امنیت پیش بینی حرکت مهره ها و دامنه ممکن حرکتی آنها ساده نیست. تبصره های حقوقی و بازی های سیاسی در این بستر از صندلی قابل توجهی برخوردار هستند و به دلیل همین پیچیدگی ها بود که کشورهای اروپایی در چند هفته اخیر کوشش کردند به راه چاره به گمان خود مرضی الطرفینی برای ممانعت از ورود ایران و 1+4 به زمین بازی پیچیده امریکا با توسل به تعبیر خود از مکانیسم ماشه دست پیدا نمایند. یک منبع مطلع در این باره به اعتماد می گوید: اروپایی ها ابتدا طرح تصویب قطعنامه جدیدی را دادند که در سایه آن اقدام اتوماتیک لغو محدودیت های تسلیحاتی ایران در خاتمه مهرماه دست نخورده باقی بماند، اما خرید و فروش انواعی از تجهیزات نظامی برای ایران همچنان ممنوع باشد یا احتیاج به مجوز خاص داشته باشد. به زبان ساده تر اروپایی ها به دنبال کوچک تر کردن لیست خریدهای ممنوعه برای ایران بودند؛ پیشنهادی که با واکنش تند ایران روبه رو شد پیشنهاد دوم اروپایی ها به منظور راضی کردن ترامپ از تندروی بیشتر این بود که کشورهای درگیر در این پفراینده به شمول ایران و امریکا با هم به تفاهمی خارج از چارچوب یک قطعنامه مصوب جدید برسند که در آن اجرایی شدن لغو تحریم های تسلیحاتی ایران با محدودیت هایی روبه رو گردد. این پیشنهاد نیز با مخالفت ایران روبه رو شد. به گزارش اعتماد، مقام های متفاوت سیاسی در ایران از رییس جمهور تا وزیر خارجه بارها هشدار داده اند که عدم لغو تحریم های تسلیحاتی ایران در خاتمه مهرماه با واکنش بسیار تند و شاید هم غیرقابل پیش بینی تهران روبه رو خواهد شد. در شرایطی که تیم ترامپ مقدمات اجرایی کردن مکانیسم ماشه را کلید بزند، چه فرایندهایی باید طی بشوند؟ آیا ترامپ می تواند از روز یکم اعلام شکایت به راحتی ساعت شنی بازگشت قطعنامه های پیشین سازمان ملل متحد علیه ایران را به راه انداخته و در روز سی ام این قطعنامه ها در سایه توسل به مکانیسم ماشه خود به خود فعال بشوند؟ یک منبع مطلع ایرانی در این باره به اعتماد می گوید: ایران در سه حوزه در حال رایزنی و کوشش است؛ نخست آنکه کوشش می کنیم درخواست امریکا برای استفاده از این حق با توجه به خاتمه یافتن حضور این کشور در برجام، پذیرفته نگردد. دوم آنکه حتی در صورت پذیرش این درخواست، کوشش خود را بر رد آن در همان مراحل اولیه طرح در شورای امنیت متمرکز خواهیم کرد و در نهایت هم اگر تیم ترامپ از هر دو مرحله عبور کند اگر سایر کشورها موضع تیم امریکا در بازگشت قطعنامه های سازمان را به رسمیت نشناسند، امریکا ابزار اجرای این اعلام خودسرانه را در اختیار نخواهد داشت. بر همین اساس سه برخورد در شورای امنیت با کوشش امریکا برای فعال سازی مکانیسم ماشه قابل تصور است: اگر طرف امریکایی بتواند حقانیت آیینی خود برای طرح این موضوع را اثبات کند و با مخالفتی روبه رو نگردد برای پیشبرد راستا به 9 رای احتیاج دارد که البته در مسائل آیینی حق وتو وجود ندارد. اگر امریکا 9 رای کافی را در اختیار نداشته باشد، متحمل شکست سنگین دیگری خواهد شد. اما اگر طرف امریکایی بتواند اثبات کند که در این پفراینده از حق محتوایی برخوردار است باز هم باید 9 رای موافق در اختیار داشته باشد اما در این حوزه حق وتو وجود دارد و امریکا می تواند از حق وتوی خود استفاده کند. در حالت سوم امریکا می تواند با توجه به مخالفت ها به تنهایی در خاتمه 30 روز اعلام کند که قطعنامه های قبلی علیه ایران فعال شده اند.
هفته های حیاتی در شورای امنیت
در حالی که تیم ترامپ تمام کوشش خود را برای پرهیز از رسیدن ایران به خط خاتمه در اواخر مهرماه به کار بسته و به همین منظور از امروز به گمان خود ساعت شنی 30 روزه را به کار انداخته، هفته های پیش رو بسیار مهم و حیاتی هستند و در این بازه زمانی پیش رو، بازیگری سه طرف بسیار مهم و حتی سرنوشت ساز است:
1. روسای دوره ای شورای امنیت که در حال حاضر اندونزی ریاست این دوره را برعهده دارد . روسای دوره ای از اختیارات قابل توجه رویه ای در مورد طرح یا توزیع ورودی های شورای امنیت برخوردار هستند. با این حال بازی با اختیارات رویه ای، بازی پرهزینه ای برای روسای دوره ای شوراست و معین نیست که یک کشور تا چه میزان بتواند در برابر فشارها و حتی تهدیدهای تیم امریکا مقاومت کند.
2. دیگر اعضای شورای امنیت و به ویژه اعضای دایم و بازماندگان در برجام به شمول چین، روسیه و سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان). این اعضا همزمان از اختیارات و اثرگذاری رویه ای و محتوایی برخوردار هستند به گونه ای که هم می توانند به رییس دوره ای شورا و دبیرخانه فشار بیاورند و هم دست خودشان را برای انجام اقداماتی در راستای کند کردن یا سنگ اندازی بر سر راه کوشش های امریکا و تفسیرش از برجام و مکانیسم ماشه باز نمایند.
3. دبیرخانه سازمان ملل و شخص دبیرکل که در صورت پیشبرد فعال سازی مکانیسم ماشه توسط امریکا و شکاف بی سابقه ای که بین امریکا و دیگر اعضا شکل خواهد گرفت، نظارت بر اجرا یا عدم اجرای اعمال تحریم ها بر عهده کمیته های این دبیرخانه خواهد بود. اگر ایالات متحده بتواند تا این مرحله پیشروی کند برای تشکیل این کمیته ها و فعال شدن آنها فشار سنگینی را بر دبیرخانه اعمال خواهد نمود. در این مرحله دیگر اعضا که این اقدام امریکا را غیرقانونی می دانند می توانند با تامین بودجه برای کمیته های تحریم مخالفت نمایند. نقش دبیرکل در این مرحله بسیار مهم است.
آسوشیتدپرس: امریکا منزوی تر می گردد
خبرگزاری امریکایی آسوشیتدپرس در تحلیل اقدام مایک پمپئو برای فعال سازی مکانیسم ماشه علیه ایران نوشت: این اقدام احتمالا دولت ترامپ را منزوی تر خواهد نمود و بحران اعتبار برای سازمان ملل ایجاد می نماید.تحریم های سازمان ملل پس از امضای برجام در سال 2015 لغو شدند و امریکا که عضوی از این توافق بود به دستور دونالد ترامپ سال 2018 از آن خارج شد. حالا امریکا دور جدیدی از حملات علیه ایران را شروع نموده است، مثل تمدید تحریم تسلیحاتی، طرح امریکا درباره اسنپ بک هم با مخالفت شدید چین و روسیه و سایر اعضای شورای امنیت از جمله متحدان واشنگتن، انگلیس و فرانسه روبه رو است که می تواند زمینه را برای نزاعی بر سر مشروعیت قدرتمندترین نهاد سازمان ملل فراهم کند. اصرار دولت امریکا برای جلو بردن این اقدام، احتمال یک نزاع جنجالی و این احتمال را که درخواست امریکا از سوی سایر اعضای شورای امنیت نادیده گرفته گردد، بالا برده است. همان طور که دولت اوباما هم این ذهنیت را داشت، امریکا یا هر عضو دایم دیگر شورای امنیت می تواند از حق وتوی خود برای مسدود کردن ادامه معافیت تحریمی ایران استفاده کند. به لحاظ نظری، این منجر به بازگشت تحریم ها خواهد شد. اما اینکه عضو دیگر این شورا به حرکت امریکا پاسخ دهد و قطعنامه ای برای ادامه معافیت تحریمی ایران ارایه کند، سوالی است که پاسخ آن معین نیست.
بعضی کارشناسان سازمان ملل معتقدند سایر اعضا، امریکایی ها را نادیده خواهند گرفت و به این ترتیب امریکا در موقعیتی قرار می گیرد که باید خودش قطعنامه برای ادامه معافیت تحریمی ایران بدهد فقط به این خاطر که بتواند آن را وتو کند. ریچارد گووان مدیر گروه بین المللی بحران سازمان ملل در همین خصوص گفت: نمی دانیم آیا کشوری این کار را خواهد نمود. اگر نظر عمومی این شورا این باشد که امریکا صندلیی ندارد، کاملا احتمال دارد که هیچ یک از اعضای شورا خود را در آن سطح درگیر نکند. امریکا می تواند قطعنامه خودش را روی میز قرار دهد و بعد آن را وتو کند، تنها برای اینکه نشان دهد فرایند در حال طی شدن است. گرچه این (اقدامات) ممکن است کمی مسخره به نظر برسد.
فارن پالیسی: آشفته بازاری که امریکا می سازد
نشریه امریکایی فارن پالیسی در مطلبی تفصیلی درباره موضع کشورها در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه می نویسد: چیزی که احتمالا بعد از اسنپ بک اتفاق خواهد افتاد، صحنه ای آشفته در سازمان ملل است که در آن اعضای شورای امنیت به سه گروه تقسیم می شوند:
اول، ایالات متحده به دنبال یافتن جلب حمایت به وسیله اعمال فشار سیاسی و مالی خواهد بود، طوری که در خاتمه دوره 30 روزه بعضی اعضای شورای امنیت با اعمال تحریم ها موافقت خواهند کرد. امریکا احتمالا از حربه تهدید به استفاده از تحریم های ثانویه مانند 18 ماه گذشته در مقابله با عدم اقدام کشورها برای اعمال اسنپ بک، استفاده خواهد نمود. حتی اگر اغلب کشورهای دنیا با این موضوع مخالف باشند که امریکا حق اعمال تحریم ها به وسیله اسنپ بک را ندارد، بعضی کشورها ممکن است از ترس فشار مالی امریکا طرف این کشور را بگیرند.
گروه دوم را چین و روسیه راهنمایی می نمایند، دو کشوری که هم اکنون هم در مقابل امریکا موضع گرفته اند. این کشورها نه تنها با اجرای تحریم ها مخالفت خواهند کرد، بلکه موانعی را هم مانند مسدود کردن انتصاب دوباره کمیته های مرتبط سازمان ملل که بر اجرای چنین تحریم هایی نظارت دارند، ایجاد خواهند کرد. این گروه همچنین ممکن است به دنبال کشاندن این بحث به دیوان بین المللی دادگستری در مورد جنبه قانونی ادعای امریکا باشد.گروه سوم را فرانسه، انگلیس و آلمان راهنمایی می نمایند که همگی اتفاق نظر دارند که توافق ایران باید در بیشترین حد ممکن حفظ گردد. در بیانیه این گروه در ماه ژوئن، هر سه کشور تاکید کردند که بازگشت تحریم ها از سوی امریکا را حمایت نخواهند کرد. اما معین نیست که آیا این به معنای مخالفت فعال آنها با تحریم هاست؛ قطعا رویکرد آنها مانند موضع انسدادی احتمالی که روسیه و چین اتخاذ می نمایند، نخواهد بود.
این گروه کوشش خواهد نمود تا از تصمیمات درباره انجام اقدامات لازم برای اجرای تحریم های سازمان ملل ممانعت کند. اما این کاری خیلی حساس است زیرا کشورهای اروپایی عادت ندارند آشکارا چارچوب الزام آور دستورالعمل های سازمان ملل را نادیده بگیرند و مایلند اقدامات شان را در مقابل خطر بیشتر از بین بردن اعتبار شورای امنیت متعادل نمایند. اما در عین حال از هر راه چاره موجود برای به تاخیر انداختن اجرای کامل تحریم ها استفاده خواهند کرد تا برای متقاعد کردن ایران به خویشتنداری در واکنش به اقدامات امریکا زمان بخرند. کشورهای هند، کره جنوبی و ژاپن احتمالا از حامیان این رویکرد خواهند بود. کشورهای این گروه حتی ممکن است تا جایی پیش بفرایند که سیگنال سیاسی به ایران فرستاده و در بیانیه ای مشترک از سوی اغلب اعضای شورای امنیت بگویند که تحریم های بازگشته به صورت یک جانبه از سوی امریکا بر اثر فعال شدن مکانیسم ماشه را به رسمیت نمی شناسند. بر اساس ترجمه خبرگزاری فارس، به عنوان بخشی از این رویکرد، 27 کشور عضو اتحادیه اروپا ممکن است فرآیند مشورتی طولانی را درباره چگونگی و اصولا اجرا یا عدم اجرای سریع تحریم ها شروع نمایند.
تحریم های مجزای مرتبط با اروپا هم بعید است که تا زمانی که ایران رویکرد معمول را دنبال می نماید، دوباره اعمال شوند. در این فرایند، اتحادیه اروپا باید تا جای ممکن فضا را برای نجات توافق ایران و ممانعت از اجرای دوباره تحریم ها علیه ایران دست کم تا معین شدن نتیجه انتخابات امریکا باز بگذارد.
منبع: همشهری آنلاینبی نهایت اس ام اس: اس ام اس عاشقانه، جدید، خنده دار
صبح مهریز: مجله فروش و راهکارهای بازاریابی مدرن و دیجیتالی