آنالیز شرایط هدفمندی یارانه ها در بودجه99 توسط اتاق فکر مجلس

به گزارش مجله سلو بلاگ، خبرنگاران: مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به آنالیز تبصره 14 لایحه بودجه 99 که شامل منابع و مصارف موضوع قانون هدفمندسازی یارانه ها است و مقایسه آن با قانون بودجه 98 پرداخته است.

آنالیز شرایط هدفمندی یارانه ها در بودجه99 توسط اتاق فکر مجلس

به گزارش خبرنگاران در این گزارش 7 ایراد به منابع و مصارف موضوع هدفمندی یارانه ها گرفته شده که کارشناسان این مرکز تاکید دارند لایحه بودجه باید با در نظر دریافت این ایرادات اصلاح گردد.

تبصره 14 در لایحه بودجه 99

براساس لایحه بودجه 99، منابع و مصارف قانون هدفمند کردن یارانه ها در لایحه بودجه سال 99 کل کشور معادل 7/ 250 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده که نسبت به رقم 7/ 140 هزار میلیارد تومان در قانون بودجه 98، رشدی 78 درصدی داشته است. با توجه به این ارقام، کارشناسان مرکز پژوهش های مجلس تاکید کردند که این رقم که درصد بالایی از آن نیز قابل تحقق است، بیش از 45 درصد بودجه عمومی دولت است و به عبارت دیگر دولت درصدد دریافت مجوزی در سازوکاری جدا از بودجه عمومی برای مصرف اعتبارات است.

در بخش منابع تبصره 14 لایحه بودجه، دریافتی حاصل از فروش صادراتی و داخلی فرآورده های نفتی نسبت به قانون بودجه سال 98 به ترتیب 104 و 69 درصد افزایش پیدا نموده که دلیل عمده این افزایش، سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین، کاهش مصرف داخلی و افزایش حجم صادرات بوده است. از سوی دیگر تاکید شده که کل منابع هدفمندی مندرج در تبصره 14 نسبت به سال 98، معادل 9/ 109 هزار میلیارد تومان افزایش یافته که 7/ 76 هزار میلیارد تومان آن یعنی حدود 70 درصد از افزایش فروش صادراتی و داخلی فرآورده های نفتی است. مابقی افزایش منابع نیز از محل فروش داخلی خوراک میعانات گازی پتروشیمی است که در سال های گذشته جزو منابع عمومی دولت بوده و در منابع تبصره 14 درج نمی شد و سال جاری برای اولین بار در منابع هدفمندی لحاظ شده است.

کارشناسان این گزارش تاکید نموده اند که تمامی وجوه دریافتی حاصل از فروش آب و برق برای حمایت از صنعت آب و برق به شرکت های ذی ربط برگشت داده می گردد. درخصوص دریافتی های حاصل از فروش فرآورده های نفتی و گاز طبیعی به ترتیب 5/ 18 و 45 درصد از درآمدهای مذکور به شرکت های ذی ربط بازگردانده می گردد و مابقی پس از کسر عوارض و اقتصادیات ارزش افزوده به مصارف هدفمندی اختصاص می یابد.

رشد 140 درصدی مصارف هدفمندسازی یارانه ها

در این گزارش آمده است مصارف هدفمند سازی یارانه ها حدود 60 درصد از کل مصارف و معادل 152 هزار میلیارد تومان است. مصارف هدفمندی در قانون بودجه 98 معادل 6/ 62 هزار میلیارد تومان بوده و در لایحه بودجه سال 99 بیش از 140 درصد افزایش یافته است که بخشی از آن به دلیل اجرای طرح حمایت معیشتی خانوارها و بخشی از آن نیز ناشی از مصارف یارانه ای است که دولت با رویکرد تجمیع یارانه ها به این بخش منتقل نموده و مغایر با مصارف قانون هدفمندی یارانه ها و ماده 39 قانون برنامه ششم است.

در بخش بعدی مقایسه بین لایحه بودجه 99 و قانون بودجه 98، نشان می دهد که در قانون بودجه سال 98 منابع در نظر گرفته شده برای پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی خانوارها 1/ 41 هزار میلیارد تومان بود که این رقم در لایحه بودجه99 با افزایش 4 درصدی روبرو شده و به رقم 8/ 42 هزار میلیارد تومان رسیده است. اختصاص 8/ 42 هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی به این معنا است که در سال 99 به طور میانگین، هر ماه امکان واریز یارانه نقدی برای 78 میلیون و 388 هزار نفر وجود خواهد داشت. این موضوع به معنای عدم حذف سه دهک پردرآمد جامعه است و نشان می دهد دولت عزم جدی برای اجرای جزء 1 بند الف تبصره 14 لایحه بودجه سال 99 ندارد.

7 ایراد به تبصره14

در گزارش مرکز پژوهش های مجلس به مهم ترین نکات و ایرادهای تبصره 14 لایحه بودجه 99 اشاره شده است. اولین نکته به عدم افزایش قیمت حامل های انرژی اشاره دارد. این کارشناسان معتقدند گسترش شمول منابع قانون هدفمند کردن یارانه ها و ماده 39 قانون برنامه ششم توسعه از فروش داخلی حامل های انرژی به صادرات فرآورده های نفتی و تامین هدفمندی از محل صادرات فرآورده های نفتی موجب شده است دولت در راستای اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها و افزایش قیمت حامل های انرژی گام برندارد به طوری که به جز اصلاح قیمت بنزین هیچ تعدیل قیمتی در سایر حامل های انرژی دیده نمی گردد. همچنین یکی از دلایل اصلی افزایش قابل توجه منابع بیش از 140 درصد نسبت به سال گذشته وجود منابعی مانند صادرات فرآورده های نفتی است.

دومین نکته بر واقع بینی در منابع پیش بینی شده تاکید دارد. آنالیز عملکرد سال های گذشته تبصره 14 نشان می دهد، اگرچه منابع پیش بینی شده تا حد زیادی محقق می گردد، اما وصول منابع صد درصد نیست و همیشه 10 تا 15 درصد کمتر از منابع پیش بینی شده وصول می گردد. در این گزارش گفته شده سازمان هدفمندی پس از برداشت سهم خود، مابقی را میان شرکت های ذی ربط توزیع می نماید و این موضوع سبب شده بخش قابل توجهی از ضرر ناشی از عدم وصولی ها متوجه شرکت های توزیع کننده انرژی باشد و کمبود منابع آنها را تشدید کند. این موضوع باعث شده امور توسعه ای شرکت ها شکل اجرایی و عملیاتی پیدا نکند.

در نکته بعدی گفته شده برخلاف اینکه در ذیل جدول تبصره 14 لایحه بودجه ذکر شد که معادل حق العمل صندلی های عرضه نفتی در منابع و مصارف جدول فوق محاسبه نشده، اما محاسبات اجرا شده برمبنای قیمت فروش و پیش بینی میزان مصرف هریک از فرآورده ها نشان می دهد کارمزد صندلی های عرضه فرآورده های نفتی در منابع حاصل از فروش آنها لحاظ شده، اما در مصارف جدول دیده نشده است. با توجه به اینکه متوسط رقم کارمزد بنزین و گازوئیل در صندلی ها به ترتیب 100 و 35 تومان به ازای هر لیتر است؛ مجموع کارمزد صندلی ها معادل 1/ 4 هزار میلیارد تومان محاسبه می گردد که ضروری است از رقم سرجمع منابع حاصل از فروش داخلی فرآورده کسر گردد. همچنین براساس اطلاعات به دست آمده حجم مصرفی بنزین داخلی معادل 95 میلیون لیتر در روز برآورده شده است که با مصرف قبل از سهمیه بندی برابری می نماید و به نظر می رسد بیش برآورد شده است. براساس محاسبات اجرا شده توسط کارشناسان این مرکز بر مبنای بنزین سهمیه ای اختصاص یافته و مصرف کنونی بنزین آزاد و سوپر، مصرف بنزین در سال 99 حدود 88 میلیون لیتر در روز پیش بینی می گردد، بنابراین معادل 9/ 427 میلیارد تومان از محل فروش بنزین بیش برآورد شده و ضروری است که رقم درج شده در ردیف جدول مربوطه کسر گردد. در نهایت رقم 77 هزار و 74 میلیارد تومان درج شده در ردیف یک جدول تبصره 14 به حدود 68 هزار و 619 میلیارد تومان کاهش خواهد یافت.

نکته بعدی به آمار پتروشیمی ها در لایحه بودجه 99 اشاره دارد. در این نکته آمده است که براساس اطلاعات به دست آمده از صنعت پتروشیمی، رقم درج شده در ردیف 6 منابع، بیش برآورد شده و بر مبنای ظرفیت اسمی واحدهای پتروشیمی (مصرف خوراک میعانات گازی معادل 130 هزار بشکه در روز) پیش بینی شده است. اما واقعیت این است که مصرف واقعی خوراک میعانات گازی داخلی در سال 98 کمتر از ظرفیت اسمی و حدود 100 هزار بشکه در روز بوده است. بنابراین با فرض اینکه مصرف سال 99 نسبت به سال 98 کاهش نیابد و قیمت آن نیز مشابه سال گذشته باشد، ردیف 6 منابع تبصره 14 احتیاجمند اصلاح است و رقم درج شده در این ردیف از 25 هزار و 991 میلیارد تومان به 19 هزار و 833 میلیارد تومان کاهش می یابد.

نکته 5 این گزارش به اصلاح قیمت بنزین اشاره نموده است. در این بخش آمده که ذیل جدول تبصره 14 به این نکته اشاره شده که منابع حاصل از اصلاح قیمت بنزین در سال 98، مشمول عوارض و اقتصادیات ارزش افزوده نیست. علاوه بر اینکه این موضوع مغایر قانون بالادستی اقتصادیات ارزش افزوده است، با افزایش قیمت بنزین و افزایش تقاضای حمل ونقل عمومی زیر ساخت موجود حمل ونقل عمومی جوابگوی احتیاج جامعه نخواهد بود. این در حالی است که یکی از اهداف طرح سهمیه بندی بنزین افزایش استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی بوده و حذف عوارض و اقتصادیات ارزش افزوده بنزین خلاف این رویکرد است. میزان عوارض و اقتصادیات ارزش افزوده بنزین که از مصارف ردیف یک حذف شده معادل 8897 میلیارد تومان برآورد می گردد که دولت به طرح حمایت معیشتی خانوار اختصاص داده است.

نکته ششم به هزینه های شرکت ملی گاز ایران اشاره دارد. در این بخش آمده است که شرکت ملی گاز ایران در سال 98 بابت هزینه های فراوری، انتقال، توزیع و فروش گاز طبیعی معادل 45 تومان به ازای هر متر مکعب گاز از دولت دریافت می نماید که این رقم با 30 درصد افزایش معادل 5/ 58 تومان در سال 99 پیش بینی شده است. نرخ گاز مصرفی کلیه بخش ها به استثنای نیروگاه ها بیشتر از 5/ 58 تومان است و مابه التفاوت نرخ فروش و نرخ تکلیفی پس از کسر اقتصادیات و عوارض به حساب سازمان هدفمندی واریز می گردد. اما درباره نیروگاه ها هیچ درآمدی بابت گاز مصرفی نیروگاه ها عاید سازمان هدفمندی و شرکت ملی گاز نشده و در منابع دریافتی حاصل از فروش داخلی گاز طبیعی لحاظ نشده است.

نکته آخر به سهم شرکت ملی گاز از عوارض ماده 65 قانون الحاق بعضی مقررات به قانون تنظیم بخشی از مقررات اقتصادی دولت معادل 80 درصد و سهم مدارس 20 درصد اشاره دارد. در جدول تبصره 14 قانون بودجه 98 معادل 30 درصد از سهم شرکت ملی گاز از محل عوارض موضوع ماده 65 بابت گرمایش مدارس به سازمان بهینه سازی مصرف سوخت اختصاص یافته و این موضوع در لایحه سال 99 نیز تکرار شده و به نوعی تغییر سهم مشخص شده در قانون الحاق است.

مرکز پژوهش های مجلس در این گزارش تاکید نموده است که با توجه به ایراداتی که در تبصره 14 لایحه بودجه 99 وجود دارد، موارد گفته شده اصلاح گردد.

منبع: اقتصادنیوز
انتشار: 5 اسفند 1398 بروزرسانی: 5 اردیبهشت 1399 گردآورنده: sloblag.com شناسه مطلب: 11995

به "آنالیز شرایط هدفمندی یارانه ها در بودجه99 توسط اتاق فکر مجلس" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "آنالیز شرایط هدفمندی یارانه ها در بودجه99 توسط اتاق فکر مجلس"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید