راهِ بقای اقتصاد ایران در دوران تحریم - مجله سلو بلاگ

به گزارش خبرنگاران، نشریه وال استریت ژورنال با انتشار مقاله ای با عنوان ایران راه بقای خود در شرایط تحریم های آمریکا پیدا نموده است نوشته آرزو اقبالی و انگل راسموسم به آنالیز اثرات تحریم ها در اقتصاد ایران پرداخته است.

راه رشد و بقا

به اعتقاد نویسندگان وال استریت ژورنال، اقتصاد ایران در واکنش به تحریم هایی که بیش از دو سال است ایالات متحده علیه این کشور وضع نموده، راه های بقا و رشد خود را با نوعی انعطاف پذیری در اقتصاد داخلی کشور کشف نموده است. بدین ترتیب شرکت های ایرانی به فراوری هر چه بیش تر کالاهایی مشغولند که تا پیش از این از خارج از کشور وارد می شد.

بنگاه های کوچک تر هم در حال رشد و استخدام بیش تر نیروی کار هستند. مطابق با آمار مقامات ایرانی، درآمد ناخالص بخش غیرنفتی ایران 83 درصد رشد نموده و از بخش های تحریم شده در حال پیشی دریافت است.

رئیس بانک مرکزی ایران در ماه دسامبر گفت اقتصاد داخلی از ماه مارس تا اواسط سپتامبر 1.3 درصد رشد نموده و این مسئله بیشتر متاثر از افزایش فراوری داخلی است. در همین رابطه، محسن توکل کارشناس حوزه تحریم در موسسه شورای آتلانتیک معتقدست حتی در شرایطی که تحریم ها صادرات کل نفت ایران را قطع کند، اقتصاد ایران از این امکان برخوردار است که به راه خود ادامه دهد.

به عقیده نویسندگان، تا پیش از روی کار آمدن دولت جو بایدن، تقویت اقتصاد داخلی به ایران اجازه ابتکار عمل را می دهد. بایدن تصریح نموده اگر ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد، به این توافق خواهد پیوست و برخی تحریم ها را لغو خواهد نمود.

تلنگر تحریم ها

در ادامه این مقاله آمده است؛ آمریکا از سیطره بر گردش دلار و دسترسی به سیستم انتقال بین بانکی جهانی به عنوان ابزاری برای دستیابی به اهدافش در کشورهایی مانند کره شمالی استفاده می نماید. در خصوص ایران، دولت ترامپ برای به زمین زدن اقتصاد این کشور و فشار به تهران، کمپین فشار حدبیشتری را به راه انداخته است. با این وجود ، در برخی حوزه ها، اقتصاد ایران در حال انطباق خود با برخی از محدودیت ها در تجارت بین المللی است.

به عنوان نمونه، پس از آن که شرکت لوازم آرایشی فرانسوی لئورئال در سال 2018 قراردادش با شرکت ایرانی زرسیما نامی رسا را به علت تحریم امریکا لغو کرد، شرکت ایرانی خط فراوری خود را راه اندازی کرد و محصولات خود را با نام تجاری لورئال در بسیاری از فروشگاه های تهران عرضه کرد. حسن اسکویی مدیرعامل این شرکت گفت: تحریم ها تلنگر خوبی برای ما بود. این شرکت به واسطه راه اندازی خط فراوریش 450 نفر کارگر را استخدام نموده است.

شرکت پاکشوما، فراوریکننده لوازم خانگی ایرانی نیز از خروج رقبای قدر کره ای (ال جی و سامسونگ) بهره مند شد و اکنون ماشین ظرف شویی با نام ژوزفین را در داخل فراوری می نماید. مدیر فروش این شرکت گفته فروش ماشین ظرف شویی و ماشین لباس شویی شرکت نسبت به دو سال گذشته 40 و 55 درصد افزایش یافته و به شرکت اجازه استخدام 600 نفر را داده است. در مرکز خرید ایران مال در تهران هم برندهای داخلی جایگزین برندهای خارجی مانند آدیداس و بنتون شده اند.

شرکت های کوچک و متوسط در حال افزایش فراوری ایران هستند. معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران هفته گذشته به ایرنا گفت که حدود 1000 شرکت در ایران بیش از 17000 شغل ایجاد و یا دوباره احیا نموده اند. شرکت های کوچک و متوسط 92 درصد بنگاه های فراوریی ایران و 45 درصد مشاغل صنعتی کشور را تشکیل می دهند. براساس آمار رسمی، بیکاری ایران در دهه گذشته از 12.3 درصد به 9.5 درصد کاهش یافته است.

دوربرگردان تحریم ها

دولت ترامپ از تحریم ها به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر ایران، ونزوئلا و روسیه استفاده نموده است. با این وجود، با عدم پیروی این دولت ها از خواسته های واشنگتن، دولت بایدن باید در خصوص افزایش یا عدم افزایش آن ها تصمیم بگیرد. با این حال نویسندگان معتقدند در ماه های اخیر، ایران در دور زدن تحریم های ایالات متحده در خصوص صادرات نفت خام موفقیت بیش تر داشته است.

با خروج دولت ترامپ از پیمان هسته ای، بیشتر شرکت های حمل ونقل کالا و مشتری های نفت دیگر با ایران همکاری نکردند. با وجود تحریم نفت ایران توسط واشنگتن، بازرگانان می گویند ، ایران با تخفیفاتی که قائل می گردد مشتریان خود را پیدا می نماید. چشم اندازهای جدیدی نیز برای نفت خام ایران پدیدار شده است، به ویژه که اقتصادهای آسیایی در حال جهش هستند.

مایک پمپئو در ماه گذشته بر کارآمدی تحریم ها تاکید نمود و مدعی شد ایران از بهار 2018 از درآمد 70 میلیارد دلاری نفت محروم بوده است. با این حال وزارت خزانه داری از اظهار نظر در این رابطه خودداری کرد. جو بایدن، رئیس جمهور منتخب قصد خود را برای بازگشت به توافق هسته ای اعلام نموده، اما جرالد سیب از وال استریت جورنال معتقدست انجام این کار آنقدرها که به نظر می رسد ساده نیست.

روی دیگر چهره تحریم ها

در بخش دیگری از این مقاله آمده است؛ مقامات آمریکایی مدعی هستند که تهران به سختی سر پا است و نشانه آن کاهش ذخایر ارزی و سقوط ارزش ریال است.

ارزش پول ایران از اوایل سال 2018 در حدود 85 درصد کاهش یافته و تورم در حدود 30 درصد را برای ایرانیان به همراه داشته است. فقر داخلی نیز در ایران تشدید شده است.

جواد صالحی اصفهانی، استاد اقتصاد در دانشگاه ویرجینیا تک، معتقد است: افزایش اشتغال به معنای افزایش درآمد نیست. فقر در حال افزایش است و من اطمینان دارم که دولت از این مسئله مطلع و نگران است.

پس لرزه های مالی کرونا در ایران

همه گیری ویروس کرونا مرزهای ایران با عراق را بسته و تجارت با چین را نیز کاهش داده است. این امر منجر به کاهش 25 درصدی صادرات غیرنفتی نسبت به سال گذشته بر اساس آمار اداره گمرک ایران شده است.

دسته ای از فراوریکنندگان بزرگ ایران، که به مواد اولیه وارداتی وابستگی دارند و صادرات ندارند، شرایط سخت تری را تجربه نموده اند. به عنوان مثال، صنعت بزرگ خودروسازی ایران فراوری خود را از 1.4 میلیون خودرو در سال 2017 به 770،000 دستگاه در سال 2019 کاهش داده است.

امید غلامی فر، موسس سرک لند اینوست در سوئد و کارشناس سرمایه گذاری در ایران، معتقد است: بعید است در مواقع بحرانی تقاضای خرید خانواده ها به سمت خرید خودروها سرازیر گردد، اما تقاضای مصرف کالاهای روزانه ثابت مانده است. تقاضای کلی در اقتصاد ایران در شرایط عادی است و در هر صورت توسط منابعی تأمین می گردد.

او که در چهار شرکت فراوریی ایرانی سرمایه گذاری نموده - یک شرکت دارویی، یک شرکت مواد غذایی، یک شرکت بسته بندی صنعتی و یک شرکت مراقبت در منزل - گفت: همه شرکت هایی که در آن ها سرمایه گذاری نموده ام از سال 2018 سالانه 25 تا 30 درصد افزایش فروش داشته اند.