سیاست مالی و پولی چیست و چه تفاوت هایی دارند ؟ - مجله سلو بلاگ

به گزارش خبرنگاران به نقل از باشگاه خرنگاران جوان ، در اقتصاد یک کشور بحث هایی مانند تعادل عرضه و تقاضا، ثبات نرخ بهره بانکی، کنترل تورم، رونق تولید و اشتغال از اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای رسیدن به شرایط معقول در موارد ذکر شده نیازمند سیاست های اقتصادی و پولی هستیم. در واقع این ابزارها نقطه تلاقی سیاست و اقتصاد محسوب می شوند! به این صورت که تصمیمات کلان دولت ها (به عنوان سیاست) در بازارهای اقتصادی و فیزیکی (اقتصاد) اثر می گذارد.

بسیاری از افراد سیاست های اقتصادی و پولی را مشابه فرض می کنند، در حالی که این دو با یکدیگر فرق دارند و ابزارهای متفاوتی هستند.

برای کنترل و اثرگذاری بر شرایط اقتصادی کشور لازم است دولت با سیاست های خاصی درآمدها و هزینه های خود را تغییر دهد که به آن ها سیاست های اقتصادی گفته می شود. یکی از مهم ترین اهداف سیاست های اقتصادی، افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP) است که به نوعی بیان کننده میانگین شرایط معیشتی مردم است.

هزینه ها و درآمد های دولت چه مواردی هستند؟

اقلامی مانند اجرای طرح ها و پروژه های عمرانی، خدمات رفاهی یا آموزش و پرورش، خدمات بهداشتی، دادن یارانه به تولیدکنندگان یا مصرف کنندگان و .. هزینه های دولت محسوب می شود.

منابع درآمدی دولت شامل اقتصادیات، قرض دریافت پول از مردم یا کشورهای دیگر (انتشار اوراق خزانه اسلامی)، فروش منابع طبیعی و ذخایر ملی، فروش دارایی های ثابت (مثل زمین) و بهره مندی از چاپ پول است.

سیاست های اقتصادی به 3 دسته خنثی،انبساطی و انقباضی تقسیم می شوند:

سیاست های اقتصادی خنثی (Neutral Fiscal Policies)

سیاست خنثی معمولا زمانی انتخاب می شود که چرخه اقتصادی تقریبا متعادل باشد. یعنی دولت تمامی درآمدهای اقتصادیاتی خود را صرف هزینه های خود کند. در واقع این فعالیت ها هیچ اثری بر اقتصاد ندارند.

به بیان دیگر زمانی که تورم یا رکود اقتصادی غیر منطقی در اقتصاد وجود ندارد، ثباتی نسبی در قیمت ها مشاهده می شود، مازاد عرضه و تقاضا رخ نمی دهد و سطح اشتغال متعادل است.

در این حالت لازم است اقتصادیات دریافتی دولت به گونه ای باشد که این تعادل را بهم نزند. یعنی نه آنقدر زیاد باشد که تقاضا کمتر شود و نه آنقدر کم باشد که تقاضا زیاد شده و در نتیجه آن قیمت ها افزایش یابد.

سیاست های اقتصادی انبساطی

گروهی از سیاست های اقتصادی باعث گسترش فعالیت ها و چرخه اقتصادی می شوند. این گروه که سیاست های اقتصادی انبساطی نام دارند باعث می شوند هزینه های دولت بیشتر از درآمد اقتصادیاتی آن شود. این سیاست ها معمولا در دوران رکود اتخاذ می شوند.

فرض کنید دردوره خاصی درکشور سطح درآمد دریافتی مردم کاهش یافته است. درآمد دریافتی درآمدی است که اقتصادیات از آن کم می شود. در نتیجه قدرت خرید مردم کم شده و تقاضا در بازار نیز کاهش می یابد که ممکن است باعث رکود اقتصادی شود.

یکی از سیاست های دولت برای افزایش تقاضا در این شرایط، کاهش اقتصادیات است تا مردم پول بیشتری بدست بیاورند و بتوانند کالا و خدمات بیشتری تقاضا کنند. در این حالت درآمد دولت کم می شود و مجبور است با قرض دریافت از بانک مرکزی یا فروش ذخایر ملی این کسری بودجه را رفع کند.

سیاست های اقتصادی انقباضی

در نقطه مقابل سیاست های قبلی، سیاست های اقتصادی انقباضی قرار دارند. در این حالت دولت با افزایش اقتصادیات ها درآمد بیشتری نسبت به هزینه هایش دارد و می تواند بدهی های خود را پرداخت کند.

حالا جامعه ای را تصور کنید که رشد اقتصاد بسیار سریع است و میزان تقاضا روز به روز افزایش می یابد و این افزایش تقاضا باعث ایجاد تورم و افزایش قیمت ها می شود.

در این صورت دولت با افزایش اقتصادیات ها باعث کاهش تقاضا می شود و افزایش قیمت را کنترل می کند و از طرفی با جمع آوری نقدینگی بدهی هایی را که در زمان رکود داشته است، تسویه می کند.

سیاستگذاری پول در جامعه از طریق کاهش یا افزایش دادن حجم پول موجود در دست مردم، صورت می گیرد که از آن با تعبیر سیاست انقباضی یا سیاست انبساطی یاد می شود.

فرض کنید به علت چاپ اسکناس، قیمت ها افزایش یافته است. در این صورت، دولت باید نوعی سیاست کاهش حجم پول یا سیاست انقباضی را اعمال کند. این کار، چندین راه دارد.

یکی از راه های آن که معمولاً در جامعه ما اتفاق می افتد این است که دولت، اوراق مشارکت (یا اوراق قرضه) منتشر می کند و مردم با خریدن آنها، باعث کاهش حجم پول در جامعه می شوند.

اما سیاست گذاری اقتصادی، از طریق افزایش یا کاهش دادنِ اقتصادیات یا خریدهای دولتی صورت می گیرد. به طور مثال یک سیاست انبساطی اقتصادی این است که دولت، اقتصادیات ها را کاهش دهد تا قدرت خرید مردم بالا رود و اقتصاد، به کنترل درآید.