پاسخ های علمی به انتشار خبر مرگ بر اثر تزریق واکسن کرونا
به گزارش مجله سلو بلاگ، تهران (پانا) - این روزها و در پی نخستین گام بزرگ بشری برای شروع برنامه واکسیناسیون همگانی علیه کووید19 انتشار خبری در فضای مجازی حواشی فراوانی را به همراه داشته و موجی از واکسن هراسی را به وجود آورده است و موجب شده این سؤال به شدت افکار عمومی را به خود مشغول کند اینکه آیا واکسن های کووید19 می توانند باعث مرگ شوند؟
به گزارش ایران، دامنه واکسن هراسی با انتشار خبری غیر رسمی از زبان یکی از برجسته ترین اساتید ویروس شناسی در دنیا لوک مونتنیه مبنی بر اینکه تمام افراد واکسینه شده کرونا حداکثر طی 2 سال فوت خواهند کرد. در فضای مجازی طوفان به پا کرده است. در ادامه این اظهارنظر که از لوک مونتنیه برنده جایزه نوبل نقل قول شده آمده برای افرادی که به هر شکلی واکسن کرونا را دریافت کرده اند هیچ شانس زنده ماندن وجود ندارد.. طرح این شایعات تا حدی جدی است که به گفته متخصصان حوزه ویروس شناسی و اپیدمیولوژیست ها؛ رواج چنین فرضیه های غیرعلمی و تبلیغات منفی علیه واکسن کووید19 به اندازه گسترش خود همه گیری خطرناک است اما نکته اینجاست که این روزها همزمان با شدت دریافت فرایند واکسیناسیون در کشورمان گروه های ضد واکسن نیز با سوء استفاده از چنین اخباری قد علم کرده اند و بدین ترتیب هراس از انجام واکسیناسیون در میان بعضی افراد جامعه به مشکل تازه ای بدل شده است. در این میان سؤال های متعددی برای بسیاری از افراد مطرح می شود که آنچه در فضای مجازی می خوانیم و از اطرافیانمان می شنویم چقدر درست است؟ آیا فوت افراد متعاقب تزریق واکسن می تواند حقیقت داشته باشد؟ آیا تزریق واکسن کرونا مرگ آور است و دو سال بعد همه می میرند؟
پدیده Antibody dependent enhancement در خصوص کرونا در حال تحقیق است
مختاری آزاد درباره شایعه مرگ دریافت کنندگان واکسن کرونا پس از دو سال می گوید: پروفسور لوک مونتنیه برنده جایزه نوبل، فردی است که اولین بار عامل بیماری ایدز را کشف کرد و انتشار دهندگان چنین اخبار غیرواقعی تصورشان بر این است اگر از قول ایشان حرفی بزنند مورد قبول عموم قرار می گیرد درحالی که ترجمه سخنان وی نشان می دهد اصلاً چنین حرفی زده نشده و این شایعه از سوی گروه های مخالف واکسن مطرح می شود.
این استاد ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران می افزاید: دکتر مونتنیه گفته است با توجه به تغییرات ویروس کرونا ممکن است آنتی بادی های ناشی از واکسن خنثی کننده ویروس های تغییریافته نباشند و مجموعه این آنتی بادی های غیر نوترالیزان با ویروس با توجه به پدیده Antibody dependent enhancement صورت می گیرد یعنی مجموعه ویروس و آنتی بادی توسط سلول ها مثلاً سلول های دفاعی، بهتر گرفته و وارد سلول می شوند و تکثیر یابند ولی باید توجه داشت که هر ویروسی در هر سلولی توان تکثیر ندارد ولی در بعضی ویروس ها به عنوان مثال ویروس تب دانگ مجموعه ویروس و آنتی بادی که توسط ماکروفاژ ها گرفته می شود از بد حادثه این سلول مناسب برای تکثیر ویروس است و تکثیر می یابد ولی هر مجموعه ویروس و آنتی بادی وارد این سلول شود لزوماً نمی تواند تکثیر کند و تا به امروز علی رغم تغییرات ویروس کرونا چنین پدیده ای دیده نشده است.
وی در ادامه با طرح این پرسش که آیا در دنیا یک میلیارد و 800 میلیون نفری که واکسن کرونا تزریق کرده اند دچار چنین مشکلاتی شده اند؟ می افزاید: تا به امروز چنین چیزی گزارش نشده است. کشور کانادا افراد بالای 12 سال را هم واکسینه می کند. آیا اینها همگی باید بمیرند؟ چنین ادعاهایی از سوی گروه های مخالف واکسن که همه جای دنیا حضور دارند، مطرح می شود. درحالی که فواید واکسن از معایب آن همیشه بیشتر است و در واقع از صحبت های ایشان اشتباه برداشت شده است.
پروفسور مونتنیه ادعایی دال بر مرگ افراد واکسینه متعاقب واکسن زدن نکرده است
اگرچه مطرح شدن چنین ادعا نادرستی به نقل از کاشف ویروس اچ آی وی در شبکه های خبری و فضای مجازی بحث برانگیز شده است اما طرح این نقل قول عجیب در شبکه های خبری پژوهشگران و دانشمندان را متعجب نمی کند. مسعود یونسیان استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره می گوید: ما در بیان علمی و آکادمیک، به اینکه چه کسی حرفی را زده است توجه نمی کنیم، بلکه به اینکه چه حرفی زده شده است توجه می کنیم. بدیهی است اگر کسی که حرفی را می زند از پیشینه علمی قوی تری برخوردار باشد، احتمال اینکه حرفش درست باشد بیشتر است، ولی به طورکلی مجلات علمی به صرف اینکه چه کسی این حرف را زده چاپ نمی کنند، بلکه هر مقاله به داورانی ارجاع می شود که به فرایند و روش تحقیق و استدلال های نویسنده نگاه می کنند، اگر صحت روش تحقیق و یافته ها از سوی هیأت داوران مجله تأیید شد آن وقت مقاله علمی منتشر می شود. برای همین نیز در ادبیات علمی و آکادمیک سراغ مجلات علمی/پژوهشی که اصطلاحاً در آنها مرور همتایان صورت می پذیرد می رویم و در دنیای علم به چنین مقالاتی استناد می کنند.
یونسیان با تأکید بر اینکه باید به فرایند تولید یافته علمی توجه کنیم، می افزاید: با عرض پوزش از مدیا و رسانه های اجتماعی؛ اخبار منتشر شده در شبکه های خبری و روزنامه ها به عنوان مستندات علمی در نظر گرفته نمی شود چرا که الزاماً مراحل گفته شده در این راستا طی نمی شود. ممکن است دانشمندی نتایج مطالعات علمی اش را در شبکه های خبری نیز منتشر کند اما نمی توان به آن استناد کرد. بلکه زمانی می توان به این دست خبرها استناد کرد که گزارش آنها قبلاً در مقاله علمی پژوهشی منتشر شود و مورد داوری قرار بگیرد. تازه همه دستاوردهای علمی مناسب مخاطبان عام نیستند و بسیاری از فرضیات فقط برای بحث های علمی بین خود دانشمندان مناسب هستند و تا زمانی که صحت آنها با اصول و قواعد علمی که در این خصوص وجود دارد تأیید نشود، ماهیت کاربردی پیدا نکرده و برای استفاده مخاطبان عام مفید نخواهند بود.
از منظر این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران نکته بعدی که خیلی مهم است؛ این است که همزمانی دو واقعه به معنای اینکه علت و معلول هم هستند در نظر گرفته نمی شود. برای مثال همه آنهایی که سرطان دریافتد قطعاً قبل ازآن یک وعده غذا خورده اند. آیا می توان گفت غذا خوردن باعث سرطان می شود؟ طبیعتاً پاسخ منفی است. سالیانه نسبتی از جمعیت به علت های مختلف فوت می کنند. در کشور ما بر اساس سرشماری نفوس و مسکن سال 95 به طور متوسط از هر هزار نفر از مردم کشور، سالانه حدود 5 نفر به علل مختلف فوت می کنند. در زبان علمی به این شاخص میزان مرگ خام می گوییم. به عبارت دیگر، انتظار داریم از یک میلیون نفر، در طول یک سال حدود 5 هزار نفر بدون اینکه آن را به یک علت بیرونی خاص و جدید منتسب کنیم، فوت کنند و اگر تغییری در مرگ مورد انتظار یعنی 5 در هزار (یا 5000 در یک میلون نفر) رخ دهد، قابل بررسی است. به عبارت دیگر، اگر طی یک ماه پس از واکسن زدن یک میلیون نفر، حدود 400 نفر فوت کنند، این تعداد معادل همان نفراتی است که پیش تر نیز به سایر دلایل فوت می کرده اند (تقسیم 5000 بر 12 ماه سال) و اگر نسبت بیش از این باشد می توان آن را احتمالاً به فرایند واکسیناسیون نسبت داد. به عبارتی، چنانچه در یک ماه 400 نفر از یک میلیون نفر فوت کنند آیا می توانیم ادعا کنیم مرگشان به این خاطر بود که واکسن زده اند؟ خیر، بلکه باید بگوییم بر اساس آمارهای قبلی، این تعداد مرگ مورد انتظار بوده است. لطفاً توجه داشته باشید که ما در ابتدا، اصطلاح عوارض متعاقب واکسیناسیون داریم نه عوارض منتسب به واکسن. یعنی اگر از آن یک میلیون نفر به جای 400 نفر؛ 800 نفر فوت کنند آن وقت می توان 400 نفر اضافی را به واکسن نسبت داد.
ادعای علمی براساس شواهد قضاوت می شود، نه گوینده!
یونسیان تأکید می کند: وزارت بهداشت در کمیته هایی که دارد عوارض شدید واکسن ها را بررسی می کند. بنابراین مردم وقتی چنین اخباری را می شنوند که فردی پس از تزریق واکسن فوت کرد دچار اضطراب نشوند چون تا زمانی که ارتباط بروز این عوارض با واکسن زدن از نظر تخصصی و یا آماری بررسی نشود، ارتباطی به تزریق واکسن ندارند.
وی می گوید: اگر واکسن های کرونا عوارض قابل انتسابی مازاد بر اساس آنچه انتظار می رفت می داشتند، قاعدتاً هیچ دولت و حکومتی حاضر نمی شد شهفرایندانش را به کام مرگ بفرستد. اگر دکتر لوک حرف مستندی زده باید مستنداتش را بیان می کرد. اینکه دانشمندی راجع به دو سال بعد اظهار نظر کند، این ادعا صرفاً یک فرضیه است و آن را نباید به عنوان یک یافته علمی قلمداد کرد. البته می توان فرضیاتی را مبتنی بر یافته های علمی بیان نمود، و یا حتی بدون اتکا بر یافته های علمی نیز فرضیاتی ارائه کرد، ولی چنین صحبت هایی صرفاً در حد فرضیات یا حدس و گمان است. پروفسور مونتنیه دانشمند بزرگی است و در واقع ایشان کاشف ویروس اچ آی وی بودند ولی همانگونه که پیش تر عرض کردم، ادعاهای علمی با استناد بر شواهد قضاوت می شوند نه گوینده آنها.
یونسیان در پاسخ به این سؤال که آیا اساساً فرضیه مرگ بر اثر تزریق واکسن کرونا بعد از دو سال از زبان پروفسور فرانسوی بیان شده است یا خیر؟ می گوید: ایشان نگفته اند کسانی که واکسن کرونا می زنند دو سال بعد فوت می کنند بلکه فرضیه ای را مطرح کرده که در خصوص ویروس دنگی صادق است. ویروس بیماری دنگی چندین سروتایپ دارد و چنانچه فردی علیه یکی از این سروتایپ ها واکسینه شود و آنتی بادی هایی که فقط خاصیت چسبندگی به این سروتایپ را دارند ولی اصطلاحاً خنثی کننده نیستند در بدن وی ایجاد شود، چنانچه آلودگی با ویروسی از سروتایپ دیگر این بیماری وارد بدنش شود، نه تنها مصونیت در بدن وی نسبت به این سروتایپ جدید ایجاد نمی شود، بلکه ممکن است بیماری شدیدتری نیز پیدا کند. ابتدا این فرضیه در خصوص واکسن کرونا نیز مورد توجه دانشمندان بوده ولی در خصوص آن صدق نمی کند زیرا این دو ویروس تفاوت های زیادی با هم دارند. نکته جالب تر اینکه اساساً ایشان چنن ادعایی دال بر مرگ افراد واکسینه متعاقب واکسن زدن نکرده اند! در نوشتار ایشان اشاره شده که: واکسن زدن می تواند فرایند جهش را تسریع کند و پدیده ADE منجر به بیماری شدیدتری می شود.
به گفته این اپیدمیولوژیست؛ همیشه آخرین خبرها الزماً دقیق ترین و بهترینشان نیست. در خصوص بسیاری از بیماری ها هنوز هم به نتایج پژوهش های سال ها پیش استناد می شود هر چند در ادبیات آکادمیک تمایل بر این است اخبار جدید را دنبال کنیم، اما همانگونه که پیش تر گفتم، گفت و شنودهای جدید دانشمندان تا زمانی که مورد تأیید علمی قرار نگرفته باشد، ارزش کاربردی ندارد و مردم نباید به عنوان وقایع به آنها استناد کنند. در خاتمه باید توجه داشت که علی رغم تحقیقات ارزشمندی که این دانشمند در خصوص بیماری ایدز انجام داده، در حال حاضر از جایگاه ویژه ای بین دانشمندان برخوردار نمی باشد.
منبع: خبرگزاری پاناbestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا
pariha.com: پریها مجله گردشگری، خبری، موفقیت، آشپزی و سرگرمی میباشد.